اثرات خشکسالی و فعالیتهای انسانی بر افت سطح آبهای زیرزمینی

افت تراز آب زیرزمینی از جمله مهمترین معضلات محیط زیستی برای بیشتر کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه نظیر ایران میباشد. مدیریت و برنامهریزی صحیح جهت جلوگیری از کاهش سطح آب زیرزمینی، نیازمند شناخت عوامل، شاخصها و معیارهای تغییرات تراز آب زیرزمینی در مناطق تحت تاثیر این پدیده است. همچنین، مطالعه خشکسالیهای هیدروژئولوژیکی و عوامل موثر بر افت سطح آبهای زیرزمینی در راستای ارائه راهکارهای مدیریتی این منابع حیاتی ضروری است.. بر این اساس، مطالعه اثرات تغییر اقلیم و مداخلات انسانی بر تغییر روند سطح آبهای زیرزمینی در بازه زمانی ۱۳۸۱-۱۳۹۶ در حوزه آبریز هامون هیرمند با استفاده از شاخص های خشکسالی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی و و میزان تخلیه از آبخوان ها مورد بررسی قرارگرفت. بررسی نتایج و نقشه های پهنه بندی سطح آب زیرزمینی آبخوان در بازه زمانی مورد مطالعه نشان دهنده ی شرایط خشکسالی و به تبع آن روند افت تراز آب زیرزمینی شدیدتر در شمال و جنوب حوزه نسبت به نواحی دیگر است. حسب بررسی نمودارهای هیدروگراف معرف مقدار افت کلی در دوره اندازه گیری در کل حوزه ۱/۶ متر مشاهده شده است، که با بررسی میزان برداشت و تخلیه، ناشی از پمپاژ بیش از حد آب زیرزمینی برای کشاورزی و افزایش فعالیت های انسانی طی این دوره بوده است. اقدامات موثر نظیر تغییر الگوی کشت همراه با کاهش مصارف متوازن با پتانسیل های منابع آبی و تحقیق در زمینه راندمان انتقال، پیشنهاد میگردد.

کلیدواژه ها:

افت ، آب زیرزمینی ، خشکسالی ، فعالیت های انسانی ، حوزه هامون هیرمند