اثر مدیریت آبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهره وری آب برنج رقم هاشمی

کمبود منابع آب و کم بودن راندمان آبیاری در مزارع برنج، استفاده بهینه و افزایش بهره­وری از منابع موجود را ضروری می­سازد. این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل مدیریت­آبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهره­وری آب برنج رقم هاشمی، در منطقه کوشال- لاهیجان، واقع در شمال ایران، به اجرا در آمد. طرح به صورت کرت­های خرد شده، بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار،طی فصل­های زراعی ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ انجام شد. تیمارهایآبیاری در پنج سطح(غرقابI۱=، اشباعI۲=، آبیاری با دور هشت روز تا گلدهیI۳= ، آبیاری با دور هشت روز بعد از گلدهیI۴= ، آبیاری با دور هشت روز در کل دوره رشدI۵=  ) و تراکم در سه سطح(۱۵×۱۵D۱=، ۲۰ ×۲۰D۲= و ۲۵×۲۵D۳= سانتی­متر) بودند. براساس نتایج، تاثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات مورد مطالعه معنی­دار بود(۰۱/۰P <). از نظر عملکرد محصول، تیمار I۱ با ۴۱۵۱ کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان را داشت و تیمارهای I۲، I۳، I۴و I۵با مقادیر ۴۰۵۴، ۳۹۴۹، ۳۲۴۴ و ۲۷۸۷ کیلوگرم در هکتار در رده­های بعدی قرار داشتند. بر پایه عملکرد زیست توده، تیمارهای I۳ و I۵ به ترتیب بیشترین و کمترین بهره­وری آب (آبیاری + بارش) را داشتند که برابر ۹۰/۱ و ۴۵/۱ کیلوگرم به ازای مصرف یک مترمکعب آب بود. آبیاری با دور هشت روز تا گلدهی تنها با ۴% کاهش عملکرد نسبت به روش معمول غرقاب باعث کمتر شدن مصرف آب و صرفه­جویی معادل ۱۶% در آب مصرفی شد. در بررسی تراکم کشت­های مختلف، در تراکم زیاد(D۱) اجزای عملکرد در بوته کاهش یافت و با افزایش فاصله یا کاهش تراکم(D۳) عملکرد در واحد سطح و کارآیی کاهش یافت. بنابراین، تراکم D۲ بهینه و مطلوب بود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، کارآیی مصرف آب ، دور آبیاری ، رقم هاشمی