مقایسه اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان شناختی –رفتاری(CBT) برمکان کنترل سلامت، باورهای غیر منطقی سلامت و پیروی از درمان در مردان و زنان مبتلا به دیابت II

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی –رفتاری بر مکان کنترل سلامت، باورهای غیر منطقی سلامت و پیروی از درمان در افراد مبتلا به دیابت II بود. روش پژوهش: این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پییگیری همراه با گروه های آزمایش و گواه بود. جامعه آماری در این پژوهش مردان و زنان دارای تشخیص اختلال دیابت نوع IIمراجعه کننده به درمانگاه امام حسین شهرستان ساری بود که طی یک فراخوان عمومی (درمانگاه امام حسین واقع در ساری)، مردان و زنانی حائز شرایط شرکت در پژوهش به صورت در دسترس ۴۵ نفر انتخاب و سپس به صورت تصادفی در سه گروه درمان شناختی –رفتاری (۱۵ نفر)، درمان پذیرش و تعهد (۱۵ نفر) و گروه گواه (۱۵ نفر) جایگزین شدند. گروه درمان شناختی رفتاری پروتکل درمانی فری (۲۰۰۵) را در دوازده جلسه و گروه درمان پذیرش مبتنی بر تعهد پروتکل هیز (۲۰۰۴) را در هشت جلسه دریافت کردند. هر سه گروه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با پرسشنامه های باورهای منطقی سلامت توسط کریستنسن و همکاران (۱۹۹۹)، چندوجهی کانون کنترل سلامت والستون و والستون (۱۹۸۲) و پرسشنامه پیروی از درمان مدانلو (۱۳۹۲) ارزیابی شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از واریانس اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد به شیوه گروهی بر باورهای غیرمنطقی سلامت (۰۴۳/۰=P و ۴۹۷/۳=F)، کنترل بیرونی (۰۲۲/۰=P و ۳۴۲/۴=F)، کنترل درونی (۰۲۳/۰=P و ۲۳۶/۵=F) و پیروی از درمان (۰۰۱/۰=P و ۶۰۶/۱۲=F) در مرحله پس آزمون تاثیر دارد و این تاثیر در مرحله پیگیری پایدار گزارش شد. نتیجه گیری: هر دو روش درمانی می توانند باورهای غیرمنطقی سلامت، کنترل درونی و بیرونی و پیروی از درمان را بهبود بخشند؛ اما درمان پذیرش و تعهد دارای تاثیر بیشتری بر متغیرهای پژوهش بود.

کلیدواژه ها:

کنترل سلامت ، باورهای غیرمنطقی ، پیروی از درمان ، پذیرش و تعهد ، شناختی –رفتاری