مقایسه غلظت عناصر غذایی برگ و سرشاخه های کاج بروسیا در فصول مختلف نمونه برداری(مطالعه موردی پارک جنگلی مخمل کوه خرم آباد)

مقدمه و هدف: درختان مختلف اثرات متفاوتی بر خاک و عناصر غذایی دارند. جنگل کاری بعنوان یکی از برنامه های مدیریتی، بر چرخه حاصلخیزی خاک و جلوگیری از تخریب آن موثر بوده که این امر بر پایداری و دوام اکوسیستم نیز تاثیرگذار است. از مهمترین اهداف کاشت گونه های سوزنی برگ، افزایش تولیدات چوبی، ایجاد پارک های جنگلی و جنگل­های حفاظتی است. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات فصلی غلظت عناصر غذایی در اندام­ های گیاهی و خاک توده­ های کاج بروسیا است. مواد و روش­ ها: بدین منظور پارک جنگلی مخمل­ کوه در استان لرستان انتخاب و در سال ۱۳۹۶ با استفاده از پنج قطعه ­نمونه بصورت تصادفی با مساحت ۴۰۰ مترمربع نمونه­ برداری انجام شد. در هر قطعه­ نمونه یک درخت شاخص کاج بروسیا انتخاب شد  و از برگها و سرشاخه های جوان و چند­ساله آن در یک سوم بالایی تاج در چهار فصل نمونه­برداری شد، همچنین از دو عمق ۵-۰ و ۱۵-۵ سانتی­متری نیز در هر قطعه ­نمونه یک نمونه ترکیبی خاک برداشت شد. بافت خاک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربن ­آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در آزمایشگاه بررسی شدند و با کمک آزمون همبستگی پیرسون عناصر غذایی اندام­ های گیاهی و ویژگی­ های مختلف خاک بررسی شد. سپس ویژگی­ های خاک و همچنین غلظت عناصر مورد بررسی اندام­های گیاهی (سوزن و سرشاخه­ های جوان و چند­ساله) بین زمان­ های مختلف نمونه ­برداری توسط آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون دانکن مقایسه شد. یافته ­ها: بر­اساس نتایج، کمترین میزان وزن خشک و درصد رطوبت در هر چهار اندام مورد بررسی در فصل تابستان و بیشترین مقدار آن در فصل زمستان مشاهده شد. بر­اساس نتایج اختلاف معنی­ داری بین غلظت عناصر غذایی اندام ­های گیاهی در فصول مختلف وجود داشت (sig<۰.۰۱). در هر چهار اندام بیشترین مقدار نیتروژن در بهار، پتاسیم در زمستان و فسفر در تابستان ثبت شد و اختلاف بین ۴ نوبت نمونه ­برداری معنی ­دار بود(sig<۰.۰۱). بررسی همبستگی­ ها هم حاکی از وجود ارتباط معنی­ دار بین غلظت عناصر غذایی اندام ­های مختلف و ویژگی­های مختلف خاک داشت. نتیجه ­گیری: درخصوص بالا بودن مقادیر نیتروژن و فسفر در بهار می­ توان این­گونه استدلال کرد که افزایش دما در بیشتر موارد باعث افزایش فعالیت سوخت­ وساز در خاک، تبخیر و تعرق و جذب عناصر غذایی می شود. در مجموع، شرایط متفاوت آب و هوایی در فصول مختلف، کمبود رطوبت در خاک، بازانتقال عناصر غذایی از سوزن و سرشاخه­ های چند­ساله به بخش­ های جوان و تغییرات فصلی و ماهیانه ترکیب شیمیایی تاج ­­بارش می ­توانند از مهمترین دلایل این تغییرات باشند.

کلیدواژه ها:

Afforestation ، Nutrients concentration ، Plant organs ، Sampling seasons ، Soil ، اندام ­های گیاهی ، جنگل­کاری ، خاک ، عناصر غذایی ، فصل نمونه ­برداری