الهه کولایی - استاد روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
سیمین بهبهانی - دانش آموخته دکترای علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

مسئله این نوشتار تجربه زیسته زنان رزمنده در جنگ و تاثیر آن بر زندگی روزمره آنان و تحول در ذهنیت و مطالبات سیاسی- اجتماعی آنان است. جنگ ایران و عراق و مشارکت زنان در آن، عامل بزرگی برای بازاندیشی زنان نسبت به نقش سیاسی- اجتماعی خود در ایران پس از انقلاب اسلامی بوده است. اساس پژوهش نویسندگان، مصاحبه با چند تن از زنان رزمنده و روش این پژوهش تحلیل محتوای این مصاحبه­ها بوده است. این زنان بیشتر از خانواده­های سنتی برخاسته­اند و حضورشان در جبهه­های جنگ بسیاری از هنجارهای سنتی­شان را با چالش روبه­رو ساخته است. آنها از بایدها و نبایدها در مورد جنسیت، در دوره هشت ساله جنگ و در جامعه پساجنگی ازتبعیض میان زنان رزمنده و مردان در نهادهای رسمی، سخن گفته­اند. پرسش اصلی نویسندگان این نوشتار این است که: "حضور زنان رزمنده در جنگ ایران و عراق در بازاندیشی در نقش­های سنتی آنان چه تاثیری داشته است؟ پس از تحلیل محتوای مصاحبه­ها نتایج بدست آمده نشان داده که مشارکت آنان درجنگ و موفقیت­شان در انجام وظایفشان در جبهه­های جنگ، عاملی برای بازاندیشی در نقش­های سنتی­شان و چالش در گفتمان سنتی بوده است. این شرایط آنان را برای ورود به عرصه عمومی آماده کرده و مطالبات­شان را در حوزه­های سیاسی– اجتماعی گسترده و متفاوت ساخته است.

ایران, عراق, جنگ, زنان, گفتمان سنتی, نقش های سیاسی و اجتماعی, بازاندیشی