محمد حسین سربی - دانشجوی دکترای روان شناسی عمومی، دانشگاه ارومیه
لیلا بقائی پور - کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
محمد جمال نصیری زاده - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، گروه فنی و مهندسی، دانشگاه پیام نور تهران
سمیه کهدویی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد

به باور اغلب صاحب نظران، یکی از مهم ترین شیوه های توانمندسازی دانش آموزان، روی آوردن به روش های جدید آموزشی است که مبتنی بر اصول و مفاهیم فراشناخت است؛ ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تبیین یک مدل خوش بینی بر اساس باورهای فراشناخت و ادراک شایستگی در دانش آموزان دوره دبیرستان، صورت گرفته است. این پژوهش ازلحاظ نوع تحقیق، کاربردی و از روش توصیفی- همبستگی است. گروه نمونه این پژوهش شامل ۲۸۰ نفر از دانش آموزان دبیرستان شهرستان یزد (۱۴۰ دختر، ۱۴۰ پسر) بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای برگزیده شدند. در مدل طراحی شده، باورهای فراشناخت متغیر برون زا (مستقل)، ادراک شایستگی متغیر میانجی درون زا و خوش بینی متغیر درون زا (وابسته) در نظر گرفته شد. آزمودنی ها به پرسشنامه های دموگرافیک، باورهای فراشناخت (۲۰۰۴)، ادراک شایستگی کودکان هارتر (۱۹۸۵) و خوش بینی شیر و کارور (۱۹۸۲) پاسخ دادند. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS-۲۱ و  LISRELمورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین، نقش میانجی متغیر ادراک شایستگی با استفاده از آزمون سبل مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد، باورهای فراشناخت بر ادراک شایستگی تاثیر معنی دار دارد. ادراک شایستگی بر خوش بینی تاثیر معنادار و مستقیم دارد و باورهای فراشناخت ازطریق ادراک شایستگی بر خوش بینی دانش آموزان دبیرستانی تاثیر می گذارد. می توان استنباط کرد، هر چقدر باورهای فراشناخت منفی در دانش آموزان کمتر باشد، میزان ادارک شایستگی در آنان بیشتر است. از سوی دیگر، هر چه دانش آموزان باورهای فراشناخت منفی کمتر و ادراک شایستگی بیشتری داشته باشند، نسبت به آینده خوش بین تر خواهند بود.

باورهای فراشناخت, ادراک شایستگی, خوش بینی