پژوهشی در قرآن نویسی خط محقق
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات نظری هنر، دوره: 1، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_TSA-1-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 350
نویسندگان
دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
چکیده
استقبال از نوشتن قرآن با خط محقق، درست از زمانی شروع میشود که دیگر خط کوفی مورد بهرهبرداری گسترده قرار نمی گیرد. گسترش و بهکارگیری خط محقق در قرآننویسی بهعنوان مهمترین خط جهان اسلام (بهویژه در ایران) در حدود پنج سده، یعنی از سده شش تا دهم هجری، به طول انجامیده است. این گستردگی، همراه با گسترش در مصارف این خط از دستنویسها تا کتیبههای این دوران بوده است. گنجایش خط محقق چه در ریخت حروف و کلمهها، و چه در سهلنویسی، نسبت به نیای پیشین خود یعنی خط کوفی، از دلایل جایگزینی این خط در قرآننویسی بهشمار میرود. اقبال خوش نویسان به این خط در نوشتن مصحف شریف، نسبت به دیگر اقلام سته در این پنج سده بیشتر است. این توجه را میتوان از آثار نسخ قرآن و کتیبههای بهجای مانده از آن دوره مشاهده نمود. پیگیری و کنکاش در یافتن دلایل این استقبال و یافتن ویژگیهای شکلی و تاثیرات اجتماعی در رواج خط محقق، از مهمترین اهداف این مقاله است. همچنین چرایی استقبال گسترده از این خط در قرآننویسی در سدههای یاد شده از پرسشهای اصلی این پژوهش بهشمار میرود. به جهت رسیدن به اهداف و پاسخ به پرسشها، این پژوهش از مطالعات کتابخانهای و میدانی بهره میبرد. اما روش حصول به نتیجه را در مطالعه و تطبیق نمونههای به جای مانده از قرآننویسی در سدههای پنج تا ده ق. میداند که به روش تحلیل بصری صورت خواهد گرفت.کلیدواژه ها
خوش نویسی, خط محقق, قرآن نویسی, نسخ خطی, کتیبهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.