ارزیابی تنوع پذیری و شناسایی صفات موثر بر عملکرد لاین های امیدبخش نخود تحت شرایط تنش خشکی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: دو فصلنامه پژوهش های حبوبات ایران، دوره: 11، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IJPR-11-2_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 282
نویسندگان
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان، ایران
دانشیارگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
دانشجوی دکترای اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
دانشیار بخش تحقیقات زراعی باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران
چکیده
اولین گام جهت موفقیت در هر برنامه به نژادی، ارزیابی تنوع ژرم پلاسم و برآورد پارامترهای ژنتیکی مرتبط با تنوع در صفات مختلف میباشد. اهداف اصلی این تحقیق، ارزیابی ۲۰ ژنوتیپ نخود با استفاده از روشهای مختلف آماری، برآورد برخی از پارامترهای ژنتیکی صفات مهم اگرومورفولوژیکی و شناسایی مهمترین صفات موثر بر افزایش عملکرد دانه آن ها بود. جهت رسیدن به این اهداف، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط دیم در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان- ایستگاه سنندج در سال زراعی ۱۳۹۲-۱۳۹۱ انجام شد. هرچند که مقدار زیاد مولفه اول و عامل اول، بهعنوان «مولفه یا عامل عملکرد و اجزای عملکرد»، مورد نظر بود، ولی مقدار بینابین مولفه دوم و عامل دوم، بهعنوان «مولفه یا عامل رشد رویشی» پیشنهاد شد. بیشترین همراستایی مثبت صفات با مولفه و عامل اول، بهترتیب مربوط به زیستتوده، عملکرد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته بود که بر این اساس، صفات زیستتوده، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته، بهعنوان مهمترین صفات موثر بر افزایش عملکرد دانه تحت شرایط دیم شناخته شدند. بهطور معکوس، افزایش بی رویه صفت تعداد شاخه اصلی در بوته، بیشترین ارتباط منفی را با مولفه و عامل اول، یعنی با عملکرد دانه، نشان داد و بهعنوان نامطلوبترین صفت با تاثیر منفی بر عملکرد دانه در شرایط این آزمایش شناسایی شد. پراکنش مطلوب ژنوتیپها در هر چهار ناحیه بای پلاتها بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین آن ها بود. از بین صفات مورد نظر، صفات وزن۱۰۰دانه، زیستتوده و عملکرد دانه بیشترین تنوع ژنتیکی را نشان دادند. نتایج تجزیه خوشهای بیانگر این بود که خوشه دوم، بهعنوان «خوشه عملکرد دانه»، دارای بیشترین فاصله ژنتیکی با اعضای خوشه سوم بود که انجام تلاقی بین ژنوتیپهای این دو خوشه، منجر به بروز تنوع چشمگیری در اولین نسل تفرق خواهد شد. نتایج تجزیه تابع تشخیص، صحت گروهبندی تجزیه خوشهای را به طور صددرصد تایید نمود. طبق نتایج این آزمایش، انتخاب برای مقدار بیشتر صفات زیستتوده، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و مقدار کمتر تعداد شاخه اصلی در بوته، منجر به بهبود عملکرد دانه تحت شرایط دیم خواهد شد. از بین صفات، وزن۱۰۰دانه و زیست توده دارای بیشترین تنوع ژنتیکی بودند که از این تنوع موجود میتوان در راستای انتخاب غیرمستقیم جهت بهبود عملکرد دانه در این ژرم پلاسم و تحت شرایط دیم استفاده کرد.کلیدواژه ها
تجزیه به مولفه های اصلی, تجزیه تابع تشخیص, تجزیه خوشه ای, تجزیه عاملی, تنش خشکیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.