مناسبات عرفان اسلامی و فقر: عامل یا مانع

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: پژوهش نامه فرهنگ و معارف دینی، دوره: 1، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_RJCIS-1-1_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 139
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

باقر مختاری دزکی

دانش آموخته دکترای مدرسی معارف اسلامی، تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه تهران

محمد نصیری

دانشگاه تهران، دانشگاه معارف و اندیشه

هدی فرد مقدم

دانش آموخته دکتری مدرسی معارف، تاریخ تمدن اسلامی، دانشگاه تهران دانشکده معارف و اندیشه

چکیده

از گذشته های دور نگارش ردیه و نقد بر ضد عارفان و متصوفه مسلمان در جامعه رایج بوده است. یکی از اتهام های وارده به عرفان اسلامی، در کنار سایر انتقادات و اتهامات، دوری از کار و تلاش و روی آوردن به تنبلی و تن آسایی بوده است. بر این اساس گو این که عارفان مسلمان، علی رغم تاکیدهای فراوان شریعت اسلام و سیره عملی پیامبر و معصومین بر لزوم کار و تلاش و کسب روزی حلال، با اتکای به برخی از مفاهیم مثل زهد و فقر و توکل، از کار و تلاش اقتصادی دوری می کردند و به گونه ای عامل رکود و بلکه انحطاط نظام اقتصادی تمدن اسلامی قلمداد شده اند. این پژوهش می کوشد در یک بررسی تاریخی و به روش توصیفی تحلیلی با تکیه بر منابع و میراث مکتوب عرفان اسلامی، حقیقت امر را تبیین و موردبررسی قرار دهد. گزارش های تاریخی معطوف به مسئله پژوهش، از یک سو، نشان از تاکید و توصیه فراوان بزرگان عرفان و تصوف بر کار و تلاش و کسب روزی و نهی از تنبلی و تن آسایی و کل بر جامعه بودن دارد و از سوی دیگر سیره تاریخی و زندگی افراد شاخص این جریان، نمایانگر کیفیت اشتغال و نمونه های عملی تلاش اقتصادی آنان در جامعه است. چنان که نشان دادن لزوم همراهی کار با آداب ورسوم و بایسته های اخلاقی کسب کار چه به صورت عام و چه به صورت خاص (اخلاق حرفه ای و صنفی) که مورد تاکید عارفان مسلمان است، می تواند الگویی بایسته و متمایز برای کسب وکار، معیشت و اقتصاد در تمدن اسلامی باشد.

کلیدواژه ها

عرفان, تصوف, فقر, اقتصاد, کار و تلاش, تمدن اسلامی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.