شهناز خادمی زاده - Shahid Chamran Ahvaz University
مرتضی کوکبی - Shahid Chamran Ahvaz University
عبدالحسین فرج پهلو - دانشگاه شهید چمران اهواز

هدف: دستنامه مارک ایران در ابتدا فقط شامل منابع چاپی تکنگاشتی و فاقد فرمتهای خاص برای سایر منابع بود. بعد از آن‎که این فرمت برای سایر منابع کتابخانه‎ای گسترش یافت، پژوهشگر که در دوره مارک سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران شرکت داشت با مقایسه بین کاربرگه پیایندهای سازمان و فرمت ارائه شده در دستنامه یونیمارک متوجه کاستیهایی در برنامه رسا (که فرمتهای مارک ایران را برای سایر منابع گسترش داده بود) شد. بنابراین، هدف خود از پژوهش خود را بررسی تطبیقی فرمت مارک ایران با دستنامه یونیمارک برای پیایندها و ارائه راهحلهای پیشنهادی برای رفع نواقص موجود در کاربرگه سازمان قرار داد. روش: پژوهش حاضر به روش کتابخانه‎ای انجام شده است. جامعه پژوهش عبارت از فیلدها، نشانگرها و فیلدهای فرعی یونیمارک و مارک ایران است که تقسیمبندی و انواع آن‎ها، از دستنامه یونی مارک استخراج شد. ۱۴ فیلد ویژه پیایندها نیز از متن دستنامه ۲۰۰۰ یونیمارک و روزآمدهای ۴ و ۵ دستنامه فوق استخراج و ترجمه شد. سپس فرمت پیشنهادی، با توجه به فیلدهای اختصاصی شناسایی شده به‎وسیله پژوهشگر و فیلدهای الزامی‎ یونیمارک برای تمام منابع کتابخانه ای و فیلدهای عمومی، و در مطابقت با کاربرگه رسا (به‎منظور حصول اطمینان از اعمال فیلدهای مورد نظر در کاربرگه سازمان) تهیه شد. این کاربرگه دارای ۱۰۲ فیلد بود. یافته‎ها: یافته‎ها نشان داد که پنج فیلد (۴۰۰ (فروست)، ۴۱۱ (فروستهای فرعی)، ۲۲۵ (فروست)، ۰۱۴ (شناسگر مقاله)، ۰۷۳ (شماره بین المللی مقاله)) موجود در دستنامه یونی‎مارک در کاربرگه پیایندهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و می‎بایست به آن افزوده شود. همچنین یافته‎ها نشان داد که فیلدهای متعددی دچار تغییرات در عنوان، تعریف، چگونگی کاربرد و فیلدهای فرعی شده‎اند و فیلدهای متعدد دیگری به اشتباه ترجمه شده‎اند و می‎بایست اصلاح شوند. در نهایت کاربرگه‎ای پیشنهاد شده که از ۱۰۲ فیلد آن، ۱۴ فیلد، فیلدهای ویژه پیایندها، پنج فیلد، فیلدهای الزامی مارک، و ۸۳ فیلد باقیمانده را فیلدهای عمومی تشکیل می‎دهند. اصالت/ ارزش: مجلات از مهم‎ترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز محققان و مراجعان کتابخانه‎ها و مراکز اطلاع‎رسانی است و کتابداران برای انتخاب، تهیه و آماده‎سازی آن‎ها و ارائه خدمات مناسب به‎وسیله آن‎ها تلاش زیادی می‎نمایند. ارزش اطلاعاتی مجلات به این دلیل است که معمولا آخرین اخبار و نتایج پژوهش‎های علمی در این منابع منعکس می شوند. بنابراین ضروری است تا با سازماندهی درست و هماهنگ این منابع به اشاعه و دسترس‎پذیری آن‎ها همچون متون تک نگاشت چاپی توجه شود.  

Iranmark, Unimark, Serials, Rasa software, National library of Iran, Hyperdata., مارک ایران, یونی مارک, پیایندها, نرم‎افزار رسا, کتابخانه ملی, ابرداده ها.