کمال اکبری - استادیار گروه فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دانشکده دین و رسانه، دانشگاه صدا و سیما، قم، ایران
زهرا اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

جنبش عدم تعهد در فضای جنگ سرد با هدف استقلال از ابرقدرت ها، مبارزه با استعمار و پیشرفت و توسعه کشورهای جهان سوم، اعلام موجودیت کرد. برخی این جنبش را واجد ظرفیت های رسانه ای، اقتصادی و سیاسی می دانند. سوال اصلی مقاله این است که جنبش عدم تعهد چه ظرفیت های عملی، شامل سیاسی، اقتصادی و به ویژه رسانه ای-ارتباطی برای تقویت روابط و مناسبات بین اعضا دارد؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعه اسنادی و مصاحبه نیمه ساخت­یافته با ۵ نفر از صاحب نظران این حوزه بوده است. بر اساس نظریه نهادگرایی نولیبرال، می توان از ظرفیت سازمان ها و رژیم های بین المللی برای ایجاد روابط حسنه میان کشور ها بهره برد. با توجه به ظرفیت رسانه ای-ارتباطی، این جنبش می تواند بر ناکارآمدی ها و چالش های موجود غلبه کرده و باعث ایجاد اتحادی قدرتمند از کشور های درحال توسعه شود و منافع اعضاء را تامین کند. علاوه بر تبیین ظرفیت های مختلف جنبش عدم تعهد، سه راهکار ارتباطی- رسانه ای اصلی ارائه شده در این پژوهش شامل «همکاری رسانه ای اعضاء در نهادهای بین المللی مانند یونسکو و اتحادیه جهانی ارتباطات از راه دور»، «استفاده اعضاء از ظرفیت های رسانه ای در ایجاد رسانه های مشترک در جهت مقابله با جریان رسانه ای امپریالیستی» و «ایجاد نهاد رسانه ای در جنبش برای اثرگذاری بر جریان های اقتصادی، سیاسی و امنیتی در جهان» است.

جنبش عدم تعهد, نهادگرایی نولیبرال, ظرفیت های رسانه ای, ظرفیت های اقتصادی-سیاسی, ایران