حمید ستوده - استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده پزشکی، گروه معارف اسلامی، ایران؛ تهران. و دانشگاه علوم پزشکی ایران، مرکز توسعه پژوهشهای بین رشته ای معارف اسلامی و علوم سلامت

درمان بیماریها و نقائص مادرزادی و ژنتیکی از طریق مداخلات ژنتیکی بر روی تخمک زنانی صورت میگیرد که تخمک آنان معیوب است و هسته تخمک را تخلیه و در تخمک ثالثی که سالم است، قرار می دهند و آنگاه آن را با اسپرم تلقیح میدهند. یکی از مسائل مهم موضوع نسب در این فرایند است؛ یعنی رابطه فرزندی که از این روش به دنیا می آید هم نسبت به پدر و هم نسبت به مادر محل بحث بوده و نیاز به کنکاش علمی است. این نوشته به روش تحلیلی- انتقادی با رجوع به منابع فقهی به سبک کتابخانه ای نسب پدری نوزاد حاصل از دستکاری ژنتیکی را مورد بررسی قرار میدهد. با توجه به این نکته که از نظر علمی ثابت شده که منشاتکون جنین از ناحیه پدر، اسپرم موجود در نطفه انسان است؛ عرف و لغت نیز ملاک راانتساب عرفی ولد به صاحب نطفه میداند؛ یعنی صاحب نطفه را بهعنوان پدر نوزاد برمیشمرد و دربیان آن امر واقعی، عنوانی به نام نسب ابوی را انتزاع میکند و شارع نیز ردعی از آن نکرده است بلکه ظاهر برخی روایات نیز بر این انتساب دلالت دارد صاحب اسپرم به عنوان پدر محسوب میشود.

تخمک، باروری، نسب، ژنتیک، حکم.