عدالت زیبنده کپته - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد حسن نامی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فارابی، تهران، ایران
ریباز قربانی نژاد - استادیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مدیریت مرزی در پیشبرد برنامه ها و فعالیت های مرتبط با مرزنشینان و تعامل سازنده با کشورهای هم جوار یکی از سیاست های محوری در مرزبانی محسوب می گردد. همچنین به منظور رشد و ارتقاء سطح مدیران سازمانی و لزوم به کارگیری مکانیسمی نوین برای هدایت مرزنشینان در اقصی نقاط کشور، مدیریت مزبور بیش ازپیش احساس می گردد. دراین بین مدیریت مرزهای شمالی کشور با توجه به وجود دریای خزر اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی آن را برجسته تر می نماید. هدف این پژوهش شناسایی عوامل ژئوپلیتیکی موثر بر مدیریت مرزها با استفاده از مدل بلیک در استان های مرزی شمال کشور می باشد و درصدد پاسخگویی به این پرسش است که عوامل موثر ژئوپلیتیکی در مدیریت مرزی از دیدگاه فرماندهان مرزی استان های شمال کشور با استفاده از مدل بلیک کدام اند؟ پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل فرماندهان هنگ ها، پایگاه ها و پاسگاه های مرزی و دریایی استان های گیلان، مازندران و گلستان است که تعداد ۵۰ نفر آنان در نمونه مورد مطالعه قرارگرفته اند. پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ به میزان ۹۲/۰ به دست آمده است. یافته های تحقیق حاکی از این است که مدیریت دسترسی با میانگین نمره ۵۸/۸ دارای بیشترین تاثیر و مدیریت منابع فرامرزی و مدیریت زیست محیطی با میانگین نمرات ۸۸/۷ و ۹۰/۶ کمترین تاثیر را در مدیریت مرزی دارند و دراین بین استفاده از تجهیزات فنی و الکترونیکی، علامت گذاری خطوط مرزی و استقرار و توسعه هنگ ها و پایگاه ها دارای بالاترین تاثیر و تشویق و تسهیم توریسم زیست محیطی، حفاظت از گونه های در حال انقراض و جلوگیری از شکار بی رویه دارای کمترین تاثیر را در عوامل موثر بر مدیریت مرز به دست آورده اند.

مرز, مدیریت مرزی, فرماندهان مرزی, شاخص های مدل بلیک