پانیذ زین ساز - دانشجوی دکتری فناوری مواد غذائی، گروه علوم و مهندسی صنایع غذائی، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ممقان ، ایران
شبنم امامی - دانشجوی دکتری میکروبیولوژی مواد غذائی، دانشکده صنایع غذائی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل، ایران
یحیی ناجیان - گروه گیاهی ناجیان (شرکت ان جی)، تبریز، ایران
حمیده وقاری - کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، بیوتکنولوژی، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز، ایران؛ شرکت نانوزیست فناوری ایساتیس، تبریز، ایران
هدا جعفری زاده مالمیری - دانشیار گروه مهندسی شیمی، صنایع غذایی، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز، ایران، شرکت نانو زیست فناوری ایساتیس، تبریز، ایران

اسانس های گیاهی، مایعات روغنی معطری هستند که از قسمتهای مختلف گیاهان )گل، دانه، برگ و غیره( استخراج می شوند.این ترکیبات دار ای طیف وسیعی از فعالیت های زیستی از جمله فعالیت آنتی میکروبی و آنتی اکسیدانی هستند. اسانس ها ناپایدا ر بوده و حلالیت کمی در آب دارند. انکپسوله کردن اسانسها به منظور افزایش پایداری و حلالیت آنها استفاده می گردد. انکپسوله کردن به فرآیندی گفته می شود که در آن ترکیبات زیست فعال کاملا پوشانده شده و با یک ماده محصورکننده حفاطت می شوند. انکپسوله کردن می تواند به صورت میکرو یا نانو انجام گیرد. از دلایل و مزایای انکپسوله کردن اسانسها افزایش پایداری آنها، کنترل آزادسازی در محل مورد نظر، جلوگیری از واکنش های نامطلوب از جمله اکسیداسیون و هیدرولیز را میتوان برشمرد. مواد بی اثری مانند پلیمرها، آلژینات ها، مواد سلولزی، مومها و رزینها را می توان به عنوان مواد محصور کننده انتخاب نمود. در اغلب مواردحاملهای آماده شده ذرات پلیمر، لیپوزوم و نانوذرات لیپیدی جامد هستند معمول ترین موادی که برای انکپسوله کردن اسانسهای روغنی استفاده میشوند شامل نشاسته، بتاسیکلودکسترین ها، صمغ عربی، مالتودکسترین و ترکیبی از آنهاست. اخیرا کیتوزان و فسفولیپیدها نیز به عنوان مواد پوشش دهنده استفاده می شوند. تکنیک های انکپسوله کردن اسانس های روغنی را می توان به دو دسته کلی مکانیکی مانند خشک کردن پاششی و فیزیکوشیمیایی مانند کواسرواسیون، استفاده از لیپوزوم ها، سیکلودکسترین، استفاده از سیال فوق بحرانی و ... تقسیم بندی نمود. انکپسوله کردن مواد فعال زیستی و اسانسهای روغنی، برای کاربردهای مختلف از جمله تشخیص در شرایط آزمایشگاهی ، درمان، لوازم آرایشی و بهداشتی، نساجی ، غذایی و غیره گزارش شده است.

اسانس روغنی، انکپسوله کردن، لیپوزوم، زیست فعال