غیبت بهرام گور (بررسی مضمونی حماسی- اساطیری در روایات پایان زندگی بهرام پنجم ساسانی)

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 8، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JBASH-8-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 324
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سجاد آیدنلو

دانشگاه پیام نور ارومیه

چکیده

این مضمون که کسی به غار، چاه، گودال، قبر، زیر زمین و... می رود و در آنجا عروج می کند و غایب می شود یا زندگانی ابدی می یابد و تا رستاخیز زنده می ماند/ می خوابد تا در آخرالزمان ظاهر شود، نمونه های مختلفی در روایات حماسی- اساطیری، آیینی- اعتقادی و تاریخی دارد. بهرام پنجم ساسانی (ملقب به بهرام گور) هم- که ظاهرا به مرگ طبیعی درگذشته- در داستانهای متعدد پایان کارش در غار یا گنبدی ناپدید می شود و یا به چاه و مرداب یا شوره زار می افتد و پیکرش را نمی یابند. احتمالا این روایات نیز مبتنی بر بن مایه مذکور است و ایرانیان که می پنداشتند بهرام گور پس از اتمام شهریاری دادگرانه اش غایب شده و زنده به آسمان رفته است تا در روز رستاخیز باز گردد و برای پیروزی فرجامین نیکی بستیزد، افسانه هایی پرداخته اند که در آنها بهرام همچون کیخسرو و دیگر همتایان منجی و جاویدانش در غار یا چاه ناپدید می شود. شاید تصور چنین سرنوشت داستانی و آیینی برای او به دو دلیل بوده است. نخست تبدیل شخصیت تاریخی بهرام گور به شاه- پهلوانی حماسی- اساطیری و محبوب در روایات و معتقدات ایرانیان که هم دلیر بوده است و هم رعیت پرور و دیگر، هم نامی او با یکی از نجات بخشان رستاخیزی زرتشتی یعنی بهرام ورجاوند و جابه جایی برخی خویشکاری های بهرام های نامدار در سنت داستانی و تاریخی ایران که موجب انتقال نقش آخرالزمانی بهرام ورجاوند به بهرام گور شده است.

کلیدواژه ها

بهرام گور, غار, چاه, غیبت, جاودانگی, منجی آخرالزمانی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.