خوانش شعر شفیعی کدکنی در دهه ۵۰ بر اساس نظریه ایدئولوژی آلتوسر

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 133

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-11-3_009

تاریخ نمایه سازی: 17 خرداد 1401

چکیده مقاله:

شفیعی کدکنی یکی از نمایندگان شعر اجتماعی و سیاسی معاصر است و در این پژوهش، با تکیه بر نظریه ایدئولوژی آلتوسر به بررسی لایه اجتماعی-سیاسی شعر او در دهه ۵۰ پرداخته شده است. آلتوسر ادبیات و هنر را بخشی از دستگاه ایدئولوژیک دولت می داند که به‎طورکلی، در خدمت پیشبرد اهداف دولت قرار دارد ولی در شرایط خاص ممکن است در خدمت ایدئولوژی های برآمده از خاستگاه های متفاوت نیز قرار گیرد. در این پژوهش، با استناد به دفترهای شعر شفیعی در دهه ۵۰، و بیش از همه «در کوچه باغ های نشابور»، که از آثار مطرح او و آن دوره است، روشن می گردد که ساختار شعر شفیعی کدکنی، بازتولید ساختار اجتماعی دو قطبی آن دوره است، که با نمادهای محوری خواب و بیداری نمادپردازی می شود. او با نقد زیرساخت های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی سرمایه داری رو به رشد معاصر، به دنبال استقرار ایدئولوژی جایگزین دیگری است که چهره مادی و عینی مشخصی ندارد. و فراتر از این، با تصویر سرنوشت شخصیت های تاریخی مثل حلاج، عین القضات و... به دنبال آن است مدلی برای تحلیل تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران ارایه دهد و فارغ از زمینه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی متفاوت، نشان می دهد که همین ساختار دو قطبی در طول تاریخ نیز فعال بوده است. او با تاکید بر مسوولیت شاعر، ضمن نقد شعر یاس آلود و خواب زده، به نوعی ایده الیسم هنری گرایش می یابد و می خواهد از امکانات هنر برای استقرار ایدئولوژی خود سود جوید.

کلیدواژه ها:

آلتوسر ، ایدئولوژی ، شعر اجتماعی و سیاسی ، شفیعی کدکنی

نویسندگان

حسن محمدیان

دانشگاه مازندران

غلامرضا پیروز

دانشگاه مازندران

مرتضی محسنی

دانشگاه مازندران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آبراهامیان، یرواند. (۱۳۸۵). ایران بین دو انقلاب. ترجمه­ی کاظم فیروزمند، ...
  • آلتوسر، لویی. (۱۳۹۶). علم و ایدئولوژی. ترجمه­ی مجید مددی، تهران: ...
  • ایگلتون، تری. (۱۳۸۱). درآمدی بر ایدئولوژی. ترجمه­­ی اکبر معصوم­بیگی، تهران: ...
  • باقی نژاد، عباس. (۱۳۹۶). «جلوه های اعتراض و مقاومت در ...
  • پیروز، غلامرضا. (۱۳۸۸). «ایدئولوژی­گرایی در رمان­نویسی معاصر فارسی (عصر پهلوی)». ...
  • تاج­بخش، پروین و قاسمی پور، سمیه. (۱۳۹۳). «بررسی داستان بچه­ی ...
  • تسلیمی، علی. (۱۳۹۰). نقد ادبی. تهران: کتاب آمه ...
  • جهاندیده، سینا. (۱۳۹۱). «صندوق­خانه­ی ایدئولوژی؛ بررسی داستان گیاهی در قرنطینه ...
  • حسین پورچافی، علی. (۱۳۹۰). جریان های شعری معاصر فارسی از ...
  • ذبیحی، رحمان و واحدی­طلب، سلیمه. (۱۳۹۶).«تقابل دوگانه­ی استبداد و آزادی ...
  • روزبه، محمدرضا. (۱۳۸۱). ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: روزگار ...
  • زرین­کوب، حمید. (۱۳۵۸). چشم انداز شعر نو فارسی. تهران: توس ...
  • شفیعی­کدکنی، محمدرضا. (۱۳۷۲). مفلس کیمیافروش؛ نقد و تحلیل شعر انوری. ...
  • _______________. (۱۳۷۹). آیینه­ای برای صداها. تهران: سخن ...
  • _______________.(۱۳۸۳الف). «نقش ایدئولوژیک نسخه بدل­ها». نامه­ی بهارستان، سال ۵، شماره­ی ...
  • _______________. (۱۳۸۳ب). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. ...
  • شمس لنگرودی، محمد. (۱۳۹۰). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج ۳و ...
  • شوکینگ، لوین­ل. (۱۳۷۳). جامعه­شناسی ذوق ادبی. فریدون بدره ای، تهران: ...
  • صحرایی، قاسم و گلشنی، شهاب. (۱۳۸۸). «شور رهایی در اشعار ...
  • فرتر، لوک. (۱۳۹۲). لویی آلتوسر. ترجمه­ی امیر احمدی­آریان، تهران: مرکز ...
  • فولادوند، عزت­اله. (۱۳۸۷). از چهره های شعر معاصر. تهران: سخن ...
  • ولک، رنه و اوستین، وارن. (۱۳۹۰). نظریه­ی ادبیات. ترجمه­ی ضیا ...
  • هی‎ وود، اندرو.(۱۳۷۹). درآمدی بر اندیشه های سیاسی. ترجمه ی ...
  • Nikki R. Keddie, Yann Richard. (۲۰۰۶). Modern Iran: Roots and Results ...
  • نمایش کامل مراجع