تحلیل گفتمان انتقادی رمان آخرین انار دنیا

رمان کردی از نخستین دوره ی شکل گیری اش، همبسته ی تحولات و منازعات سیاسی، اجتماعی بوده است. رمان به سبب ظرفیت و توانش های ادبی اش و بیان دیدگاه های متکثر و متعدد، مورد توجه نویسندگان کرد قرار گرفته است. یکی از اقسام رمان، رمان سیاسی است که با مولفه هایی خاص از سایر جریان های داستانی معاصر به نوعی متمایز بوده است. این تمایز در ادبیات کردی به نسبت سایر اقسام داستان های اجتماعی، دینی، فمینیستی و ...به دلیل ویژگی و ماهیت منحصربه فرد و پیوندهای نزدیک به جامعه و وقایع سیاسی و اجتماعی محرزتر بوده است. از میان مجموعه روش های تحلیل رمان، روش تحلیل گفتمان انتقادی سنخیت بیشتری با ماهیت این نوع رمان دارد. یکی از روش های بررسی این نوع خاص از تحلیل رمان و موثرترین رویکرد آن، رویکرد فرکلاف است که در بررسی متن به بافت موقعیتی و سیاسی آن توجه ویژه دارد و آن را در سه سطح توصیف، تبین و تفسیر بررسی می کند. رمان آخرین انار دنیا یکی از رمان های سیاسی کردی است که به بازخوانشی رویدادها قیام کرد بر ضد حکومت بعث عراق و روی کار آمدن دولت نیمه مستقل کردی با پرچم داری احزاب سیاسی آن منطقه است. تحلیل گزاره های متن در سطح تبین، نشان می دهد که رویدادهای سیاسی دوره و فضای پرالتهاب سال های ۱۹۷۵، جنگ های داخلی بین احزاب کرد و دوران پر آشوب بعد از آن، همواره سبب شکست، ناامیدی و فرودست تر شدن مردم شده است. تحلیل انتقادی این رمان بر پایه یدرون مایه ی خود رمان، نقد خشونت، سیاست و قدرت است، که حول تم بنیادین استبدادستیزی و سیاست ستیزی می چرخد.

کلیدواژه ها:

رمان کردی ، تحلیل گفتمان انتقادی ، آخرین انار دنیا ، بختیار علی ، رئالیسم جادویی