بهمن طهماسی - دانشجوی دکتری،رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه تهران،ایران
سیروس حجت شمامی - دانشجوی کارشناسی ارشد،رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه تهران،ایران
شیما صبوری - دانشجوی کارشناسی ارشد،رشته آب و هوا شناسی، دانشگاه تهران،ایران

خشکسالی و کمبود آب و به تبع آن کاهش تولیدات کشاورزی یکی از نگرانی های عمده جهانی محسوب می شود. خشکسالی اثرات اقتصادی- اجتماعی مختلفی همچون کاهش درآمد خانوار، کاهش منابع درآمد جایگزین، افزایش ساعات و حجم کار، تضاد در زمینه بهره گیری از آب، ناامنی غذایی، کمبود غذا و سوءتغذیه، کاهش سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی، کاهش امکان ادامه تحصیل، دسترسی نابرابر به خدمات حمایتی مالی، افزایش مهاجرت روستایی، احساس بی قدرتی، کاهش کیفیت زندگی و کاهش انسجام اجتماعی را به همراه دارد. خشکسالی از مهم ترین بلایای طبیعی کشور محسوب می شود که علیرغم پایین بودن تلفات انسانی نسبت به سایر بلایای طبیعی، با اثرات مخرب فراوان همراه بوده، زیان های بسیاری را بر بخش کشاورزی و منابع آبی وارد می سازد. هدف از تحقیق حاضر تحلیل اثرات اجتماعی – اقتصادی خشکسالی در نواحی روستایی است. این پژوهش از نوع کاربردی و به لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و پیمایشی (تکمیل پرسشنامه)است. جامعه آماری را کلیه خانوارهای ساکن در نواحی روستایی شهرستان رودبار تشکیل می دهند. با استفاده از فرمول کوکران اصلاح شده ۲۸۰ سرپرست خانوار به عنوان نمونه تعیین شدند. جهت بررسی وضعیت خشکسالی در محدوده مورد مطالعه طی یک دوره ۲۰ ساله ، از شاخص استاندارد شده بارش (SPI) مربوط به پراکندگی میانگین بارندگی استفاده گردید. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه ای از آزمون T تک نمونه استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که شاخص کاهش میزان درآمد خانوارهای روستایی در بین شاخص های اقتصادی بیشترین تاثیر را از خشکسالی پذیرفته است. همچنین در بین شاخص های اجتماعی، افزیش مهاجرت بیشترین میزان تاثیرپذیری را داشته است.

خشکسالی، اثرات اجتماعی – اقتصادی، نواحی روستایی، شهرستان رودبار