علی شاکر - دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور
حسین آبادیان - استاد گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی

با پایان یافتن جنگ دوم جهانی، دگرگونی های عمده ای در روابط بین المللی بوجود آمد و زمینه های شکل گیری نظام دو قطبی فراهم گردید. آمریکا و شوروی به عنوان رهبران دو بلوک شرق و غرب، دریک رقابت همه جانبه مقابل یکدیگر قرار گرفتند. خاورمیانه نیز یکی از مناطق رقابت دو ابرقدرت بود. ابرقدرت ها در دوران جنگ سرد تلاش کردند با عضوگیری از میان کشورهای منطقه خاورمیانه، اهداف خود را دنبال نمایند. دولتهای منطقه از جمله ایران و عراق نیز با پیوستن به یکی از دو ابرقدرت عملا در یکی از این دو اردوگاه قرارگرفتند. رهبران دو بلوک همچنانکه خود را متعهد به حمایت از متحدان منطقه ای خود می دانستند، در مقابل انتظار دنباله روی آنها از سیاست های خود را داشتند، بر این اساس مدیریت اوضاع، عملا در دست ابرقدرت ها بود، و اقدامات متحدان منطقه ای، صرفا در راستای منافع آن کشورها دنبال می شد. بنابراین روابط و مناسبات کشورهای ضعیف با یکدیگر به اراده و خواست کشورهای بزرگ، هدایت وکنترل می شد و آنها را از هم دور یا نزدیک می کرد، به گونه ای که این کشورها در چهارچوب منافع قدرتهای مسلط، با یکدیگر به منازعه پرداخته و درگیر جنگ نیابتی می شدند. در پژوهش پیش روی با تکیه بر روش توصیف همراه با تحلیل و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای تاثیرات جنگ سرد بر روابط ایران و عراق بررسی و تحلیل شده است.

نظام دو قطبی, آمریکا, شوروی, ایران, عراق