بررسی ویژگی های آناتومی، فیزیکی و شیمیایی چوب گونه تند رشد گز شاهی (Tamarix aphylla L.)

گز شاهی (Tamarix aphylla) درختی تند رشد و همیشه سبز بوده که در بیشتر خاک ها رشد کرده و شرایط شوری را تحمل می کند. علیرغم اهمیت زیست-محیطی و پراکنش خوب آن در مناطق مرکزی و جنوبی ایران، ویژگی های چوب این گونه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، به تازگی استفاده از این گونه برای صنایع سلولزی در مناطق خشک کشورهای خاورمیانه مورد توجه قرار گرفته است. از این رو، به منظور تعیین ویژگی های آناتومی، فیزیکی و شیمیایی چوب گز شاهی، سه اصله درخت سالم واقع در منطقه زابل (استان سیستان و بلوچستان) به طور تصادفی انتخاب و قطع شدند. ویژگی های آناتومی چوب این گونه بطور دقیق و براساس فهرست ویژگی های میکروسکوپی برای شناسایی پهن برگان انجمن بین المللی آناتومیست های چوب جهان، تعیین شد. همچنین توزیع لیگنین در عناصر بافت چوبی با استفاده از میکروسکوپ فلوئورسنس مورد بررسی قرار گرفت. محاسبه ضرایب بیومتری الیاف نشان داد که گرچه الیاف این گونه، کیفیت عالی ندارند ولی درمقایسه با دیگر پهن برگان مورد استفاده در صنایع کاغذسازی، دارای استانداردهای لازم می باشند. در بررسی ویژگی های شیمیایی، مشخص شد که چوب گز، نسبتا سلولز کمی دارد (۳۹%) که این مساله ممکن است ناشی از وجود حجم زیادی از سلول های پارانشیمی دیواره نازک در بافت چوبی باشد. لیگنین این گونه در مقایسه با میانگین پهن برگان اندکی بیشتر بوده و تمرکز آن در آوندها و فیبرها است. ویژگی های فیزیکی چوب نمونه های مورد بررسی (جرم حجمی و ضرایب همکشیدگی) در دامنه دیگر گونه های پهن برگ سبک و تندرشد قرار گرفت و از این رو انتظار می رود کیفیتی مانند این چوب ها داشته باشد.

کلیدواژه ها:

گز ، آناتومی چوب ، میکروسکوپ فلوئورسنس ، الیاف ، لیگنین