مجموعهالشعرای فضلی نمنگانی و تبیین اهمیت آن در نگارش تاریخ شعر فارسی در ماوراءالنهر
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 13، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JBASH-13-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 304
نویسندگان
زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
عبدالکریم فضلی نمنگانی (فوت پس از ۱۸۲۲م) تذکرهنویس ماوراءالنهری است که با تالیف تذکره ی مجموعهالشعرا، نقش بارزی در تاریخ شعر فارسی ایفا کرده است. مسئله ی اصلی پژوهش این است که فضلی کیست و تذکره ی وی چه اهمیتی در نگارش تاریخ شعر و ادب فارسی در ماوراءالنهر دارد؟ دیدگاههای انتقادی تذکرهنویس در کدامیک از رویکردهای سنتی نقد ادبی قرار میگیرد و دارای چه ویژگیهایی است؟ بررسی تذکره و اسناد مکتوب این دوره، بر اساس تحلیل محتوا و با استفاده از دستاوردهای ژانری، نشان داد فضلی، ملکالشعرای دربار امیر شاعر و هنردوست خوقند است که به فرمان وی، نخستین تذکره ی منظوم عصری ناحیهای دوزبانه ی فارسی و ترکی (ازبکی) را در ماوراءالنهر سروده است. این تذکره تنها منبع منحصربهفرد تحقیق در تاریخ تحولات شعر فارسی در منطقه است که تذکرهنویس آن را در شرح حال ۹۳ شاعر محیط ادبی خوقند و مناطق مرتبط با آن تدوین کرده است. دیدگاههای انتقادی فضلی در تذکره، فرصتی برای پژوهشگران نقد ادبی ایجاد کرده است تا بتوانند ارزیابیهای سنجشگرانه ی صاحب تذکره را ذیل چهار رویکرد «تاریخی تحلیلی، اخلاقی، سیاسی اجتماعی و بلاغی جمالشناسانه» مطالعه کنند و در خلال آن، با شاخصهای نقد ادبی در این دوره آشنا شوند. این تذکره، سرشار از نکات ارزنده درباره ی تاریخ شعر و ادب فارسی در ماوراءالنهر سده ی نوزدهم میلادی است.کلیدواژه ها
واژههای کلیدی: تذکرهنویسی ادبی فارسی, فضلی نمنگانی, ماوراءالنهر, مجموعهالشعرااطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.