متن شناسی دلگشانامه ی ارجمند کشمیری
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 13، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JBASH-13-3_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 104
نویسندگان
دانشگاه شهید باهنر کرمان
دانشگاه شهید باهنر کرمان دانشکده ادبیات و علوم انسانی بخش زبان و ادبیات فارسی
چکیده
چکیدهآغاز حماسهسراییهای دینی در ادب فارسی از پیشینهای کهن برخوردار است؛ هرچند که حماسه ی عاشورا و وقایع پس از آن مانند قیام مختار در شعر فارسی و به خصوص از عصر صفویه به بعد اثرگذار بوده است. از منظومههای سترگ و ارزشمند در موضوع حماسههای مذهبی (شیعی) باید از دلگشانامه ی ارجمند کشمیری یاد کرد که تاکنون تصحیح نشده و به شیوهای مستوفی بررسی و شناخته نشده است. در برخی مآخذ، اثر حاضر را به آزاد بلگرامی منسوب کردهاند؛ اما با بررسی منابع متقدم و متاخر، نادرستی این انتساب معلوم میشود. دلگشانامه با رویکردی دقیق و جزئی نگرانه، داستان مختار را روایت کرده است. آزاد در روایت داستان، امانت داری را رعایت و در بسیاری مواضع از راویان با صفاتی دال بر راستگویی و خردمندی یاد کرده است. مآخذ اصلی شاعر علاوه بر روایات موجود، مختارنامه ی منثور عطاءبن حسام واعظ است. اثرپذیری بالنسبه ی کاملی از متن این اثر در دلگشانامه مشهود است. از شاخصه های بسیار بارز اثر باید از ساقینامههای متعدد یاد کرد. ساقینامهها گاه در حکم تجدید مطلعی در روایت اثر محسوب می شود که در اوج فخامت حماسه، صبغه ی غنایی خاصی به متن بخشیده است. مجموعا شش نسخه ی خطی از دلگشانامه وجود دارد که از نسخههای موجود در ایران تنها نسخه ی کامل، نسخه ی کتابخانه ی ملی ایران است و نسخههای دیگر ناقص الآخرند. نسخههای دیگر در کتابخانه ی دیوان هند موزه ی بریتانیا، کتابخانه ی بانکیپور و کتابخانه ی لنین مسکو محفوظاند. نگارندگان در این پژوهش با روش تحلیل و توصیف محتوا کوشیدهاند که دلگشانامه ی آزاد کشمیری را ازمنظر ساختاری و محتوایی تحلیل کنند و افزون براین، به اختصار مصنف اثر را نیز بشناسانند.کلیدواژه ها
واژه های کلیدی: حماسه ی مذهبی, آزاد, مختار, مختارنامه, دلگشانامه, ارجمند کشمیریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.