کالبدشناسی تکنیکهای بلاغی- زبانی روایتهای فکاهی مثنوی معنوی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 14، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JBASH-14-1_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 167
نویسندگان
استادیار/ گروه زبان و ادبیات فارسی / دانشگاه اراک.
چکیده
کالبدشناسی تکنیکهای بلاغی- زبانی روایتهای فکاهی مثنوی معنوی زهرا رجبی* چکیدهخنده همچون زبان امری اجتماعی و عموما وابسته به گفتار، اعمال و موقعیتهای زبانی- معنایی نامتعارف و خلاف عادتی است که برای یک فرد در ارتباط با افراد، چیزها یا موقعیتهای دیگر ایجاد میشود؛ ازاینرو باید همچون دیگر پدیدههای اجتماعی و ارتباطی، آنچه به خندیدن افراد میانجامد نیز اصول و قواعد خاصی داشته باشد. آرتورآسا برگر، استاد برجسته و معاصر علوم ارتباطات، برهمین مبنا سالها در ساختار زبانشناختی- معناشناختی طنز و فکاهی مطالعه کرده و برای آن الگویی زبانی-بلاغی شامل ۴۵ تکنیک را با عنوان «کالبدشناسی فکاهی» ارائه کرده است. ازآنجاکه تاکنون لطیفهها و حکایتهای طنز فارسی با این رویکرد بررسی نشدهاند، در پژوهش حاضر ۷۶ روایت فکاهی موجود در مثنوی مولانا بهعنوان اثری ادبی و پر از حکایتهای طنز که صدها سال است در بین ایرانیان محبوبیت دارد، به شیوهی توصیفی- تحلیلی کالبدشکافی شده است تا ضمن معرفی دیدگاه برگر، مشخص شود مهم ترین تکنیکهای زبانی- معنایی بهکاررفته در فکاهیات مثنوی کدام اند و اینکه از بین چهارنوع زبانی، منطقی، هویتی و کنشی کدام دسته تکنیک بیشترین تاثیر را در ساختار زبانی-بلاغی فکاهیات مثنوی دارند. براساس نتایج، از ۴۰۹ تکنیک موجود در فکاهیات مولوی، تکنیکهای منطقی، زبانی، ماهوی و کنشی بهترتیب با ۱۴۶، ۱۲۶، ۱۱۹ و ۱۸ مورد به کار رفته است. همچنین مشخص شد بین محتوای فکاهیهای مشابه و تکنیکهای موجود در آن ارتباط معناداری وجود دارد.واژه های کلیدی: فکاهی، آرتورآسا برگر، ساختار زبانی- بلاغی، مثنوی مولوی. * استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک z.rajabi_id@yahoo.comتاریخ دریافت مقاله: ۲۵/۱۱/۱۳۹۹ تاریخ پذیرش مقاله: ۷/۴/۱۴۰۰کلیدواژه ها
واژه های کلیدی: فکاهی, آرتورآسا برگر, ساختار زبانی- بلاغی, مثنوی مولویاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.