وریا زارعی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
محسن شکل آبادی - استادیار گروه خاکشناسی،دانشگاه بوعلی سینا همدان

در بسیاری موارد کربن آلی کل خاک شاخص مناسبی برای بررسی اثر تغییر کاربری و مدیریت نبوده و بخش های مختلف کربن خاک می توانند به خوبی این اثرات را مشخص نمایند. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر تغییر اراضی جنگلی به زراعی بر بخش‌های فیزیکی کربن آلی خاک در موقعیت های مختلف شیب می باشد. از چهار موقعیت اصلی شیب و در دو عمق 25-0 و 50-25 سانتی متر در اراضی زراعی تبدیل شده از جنگل و مناطق جنگل بلوط مجاور آنها با 3 تکرار در شهرستان مریوان در اواخر تابستان نمونه برداری خاک صورت گرفت. بخش بندی اندازه‌ای کربن آلی خاک بر نمونه های خاک انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که مقدار کربن آلی در بخش بندی اندازه‌ای با تغییر کاربری از جنگل به زراعی کاهش یافته و این کاهش در بخش هم اندازه‌ی رس- سیلت بارزتر می باشد. همچنین کمترین مقدار کربن آلی در موقعیت شانه شیب و بیشترین در موقعیت بالای شیب و پای شیب بدست آمد، که نشان دهنده توزیع مجدد مواد در موقعیتهای مختلف شیب در اثر فرسایش و رسوبگذاری می باشد. مقادیر کربن در هر دو بخش اندازه‌ای با تغییرات عمق رابطه معنی داری را نشان داد و بیشترین مقدار کربن آلی در عمق شخم خاک مشاهده شد

بخش بندی اندازه‌ای، کاربری اراضی، کربن آلی، موقعیت شیب