علم بهنجار و بومی کردن علوم اجتماعی

بومی کردن علوم اجتماعی یکی از مباحث مهم توسعه علمی در کشورهای جهان سوم می باشد که پیوند نزدیکی با تحولات حوزه جامعه شناسی علم جدید دارد. هدف مقاله حاضر این است که نشان دهد علم بهنجار یا عادی می تواند منجر به بومی کردن علوم اجتماعی شود. برای این کار ابتدا ادعاهای دو دیدگاه اثبات گرا و انتقادی (تاریخ گرا) را درباره علوم اجتماعی توضیح دادیم و نظر آنها را درباره ضرورت بومی کردن علوم اجتماعی مطرح کردیم. معلوم شد برخلاف دیدگاه اول، در دیدگاه دوم بحث بومی کردن علوم اجتماعی یک ضرورت اساسی است. سپس چارچوب مفهومی تحقیق را، که نظریه انقلابات علمی توماس کوهن بود، به طور خلاصه توضیح دادیم، تا معلوم شود دگرگونی های تدریجی و انقلابی علمی و علم بهنجار یا عادی از نظر کوهن چه معنی و جایگاهی در پژوهش های علمی دارد. آنگاه با اشاره به پنج بعد اساسی کار تحقیق در علوم اجتماعی یعنی انتخاب موضوع، انتخاب روش، اکتشاف، توصیف و تبیین بحث بومی کردن را در هر بعد از نظر رهیافت اثبات گرا و انتقادی مورد بحث قرار دادیم. این مباحث نشان داد که علی رغم اختلافات اساسی نظری بین دو پارادایم، وقتی عملا اصحاب هر دو رهیافت وارد کار تحقیق جدی شوند، نتیجه فعالیت آنها بومی شدن علوم اجتماعی می باشد. بنابراین، مهم آن است که پژوهشگران هر دو دیدگاه دست به تحقیقات جدی و دقیق انتقادی زده و همه فرایند تحقیق را از انتخاب موضوع تا تبیین و نقد نظریه طی کنند.

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی علم ، علم بهنجار ، بومی کردن علوم اجتماعی ، پارادایم اثبات گرایی ، پارادایم انتقادی