زهرا هاشمی - استادیار دانشگاه علوم پزشکی ،دانشگاه علوم پزشکی شیراز
محمدهادی ناجی - استادیار بخش علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی شیراز
مرتضی آقای نعمتی - کارشناسی ارشد،تغذیه و تدارکات حج و عمره،سازمان حج وزیارت

مقدمه: تغذیه سالم در موفقیت اعمال حج نقش مهمی دارد لذا سازمان به عنوان مجری و حجاج ایرانی باید رابطه بین رژیمغذایی مناسب و توانایی بدن لازم برای انجام فعالیت جسمانی را در یابند.الگوی غذای مناسب زائرین، تمامی مواد مغذی مورد نیاز فعالیتهای بهینه آنها را در طول سفر فراهم می سازد. تغذیه صحیحنقطه اصلی و مرکزی ارتقا بهداشت، پیشگیری از بیماریها و درمان بیماریهاست.هدف از این بررسی: هدف مطالعه پیش رو ارزیابی وضعیت تغذیه حجاج ایرانی به منظور ارائه راهکارهایی در جهت ارتقاییوضعیت سلامتی و افزایش توان زائرین میباشد.روش بررسی: این مطالعه روی ۱۰۰نفر از حجاج در عرفات، منا و مشعر در حج ۱۳۹۸هجری شمسی ( ۱۴۴۰هجریقمری) انجام گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک فیزیکی IPAQ و FFQ۱۶۸ استفاده شد.یافته ها:. باید از غذایی سبک دارای کربوهیدرات مناسب مثل برنج، ماکارونی، شیرینیجات، میوه(تازه، خشک، کمپوت)، شکلات،بیسکویت(بدون بهبود دهنده ها شیمیایی)، خرما، استفاده کرد. کربوهیدرات رژیم غذایی پیشنهادی افراد باید روزانه ۵تا ۶گرم به ازایهر کیلو گرم از وزن بدن باشد که این مقدار ۶۰تا ۶۵درصد کالری روزانه را تامین میکند. کنترل، آگاه سازی حجاج، نظارت مدیرانکاروانها ، کنترل وزن و تغذیه افراد، تشویق به خوردن،داشتن زمان ثابت برای صرف غذا به صورت گروهی، برنامه منظم مصرف آببطور متوسط روزانه ۱۲لیتر آب مصرف کند.نتیجه گیری:این مطالعه نشان داد که درحجاج یکنواختی غذا ها، باعث کم غذایی افراد میشود.بیماریهایی گوارشی،تغییر رژیم غذایی، استرس عدمبهداشت مناسب توسط فرد و از دست رفتن آب بدن باعث اسهال یا یبوست میشوند.عدم جذب غذایی کافی، احتمال دهیدراسیون وبیماری را افزایش میدهد.فعالیت در دمایی ۳۰الی ۳۷درجه سانتیگراد ۱۰درصد نیاز به کالری را افزایش میدهد.اما غذا فقط ۱۰درصد آب مورد نیاز بدن را تامین میکند.یبوست شایعترین بیماری ایام تشریق است.اکثرا شکایت از نفخ دارند( غذایی دهیدراته باعثآن میشوند).بهترین رژیم در ایام تشریق شامل حداقل به ۴۰۰گرم کربوهیدرات در روز نیاز است.دهیدراسیون در انسان، بیشتر از نوعهم فشار یا هم سدیم است .تغذیه بهینه زائرین پایه و اساس سلامتی آنهاست و تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. کانون سلامت زائرین، تغذیه آنهاست.نیازها و مسایل تغذیه ای زائرین بر پایه متغیرهای مختلف مانند سن، مدت زمان سفر،تنوع تغذیهای و عوامل اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی زائر است. علاوه بر این متغیرها، زائرین نیازهای مشخص و ویژه ای در ارتباط با فعالیتهای روزانه ، نوع سفرو طول سفر دارند. الگوی تغذیه زائرین در سفر نزدیک هم می باشند. با توجه به کمبود برخی از ریز مغذیها بهبود وضعیت تغذیه میتواند نقش موثری در ارتقای سلامت زائرین داشته باشد .تغییرات ضمنی به سمت غذاهای گیاهی و پرهیز از غذاهای حیوانی(به جز ماهی و غذاهای دریایی) است.

تغذیه،زائر ، الگوی مصرف ، ،ریز مغذی، ایام تشریق