نوشین قلی پور زنجانی - استادیار گروه پتروشیمی و پلیمر، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی، پژوهشگاه استاندارد، البرز
حسین ربیعی - کارشناس گروه پتروشیمی و پلیمر، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی، پژوهشگاه استاندارد، البرز
محمدرضا مقدم منش - کارشناس گروه پتروشیمی و پلیمر، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی، پژوهشگاه استاندارد، البرز

در این مقاله نقش ترکیبات نیتروژن دار در روغن موتور بررسی شده است. بیشتر ترکیبات نیتروژن دار روغن موتور استفاده نشده در ترکیبات آروماتیک آن و مواد افزودنی دیسپرسنت مانند سوکسینیمیدها یا کمپلکس های آلی حاوی نیتروژن هستند. این ترکیبات نقش مهمی در معلق کردن و پراکنده کردن ذرات از سطوح فلزی دارند، لیکن در برخی موارد واکنش آن ها با ترکیبات ضد سایش مانند دی آلکیل دی تیوفسفات روی ZDDP و تشکیل کمپلکس می تواند منجربه کاهش سرعت تشکیل فیلم ضد سایش روی سطح شود و عملکرد ترکیبات ضدسایش را تضعیف کند. ضمنا برخی ترکیبات نیتروژن دار نقش بازدارنده اکسیداسیون دارند و می توانند اثر کاهش فعالیت کاتالیستی فلزات در این فرایند را داشته باشند. از سوی دیگر وجود نیترات ها و نیترو می تواند نشان دهنده نیتراسیون در موتور سوخت گازی باشد که شرایطی نامطلوب است و نشان می دهد موتور با ترکیبات اکسید نیتروژن اشباع شده است. واکنش اکسیدهای نیتروژن با روغن به دو صورت تشکیل ترکیبات آلی نیترات و نیترو صورت می گیرد و نرخ آن به شرایط عملیاتی، از قبیل نسبت هوا/سوخت، بار موتور و دمای روغن، مربوط است. نیتراسیون روغن موتور می تواند منجربه ایجاد چسبندگی در رینگ ها و تشکیل رسوب در میل لنگ موتور شود، ضمنا میزان سرعت اکسیداسیون روغن را افزایش دهد، لذا ایجاد شرایط مناسب سرویس و نگهداری موتور می تواند در کاهش آن موثر باشد.

نفت سفید، روغن پایه ، تقطیر