زهره نجفی - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
پروانه سیدی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

در این مقاله به بررسی شخصیت­های منظومه شیرین و فرهاد وحشی بافقی بر مبنای نظریه شخصیت آلفرد آدلر پرداخته­ایم. نوع پژوهش، کتابخانه­ای و روش آن، تحلیلی-توصیفی است. فرضیه پژوهش، امکان بررسی شخصیت­های این منظومه به دلیل تقابل میان برخی شخصیت­ها، بر اساس نظریه آدلر است. پس از بررسی تک­تک شخصیت­ها بر اساس مولفه­های نظریه آدلر، به این نتیجه رسیده­ایم که به دلیل موضوع منظومه که عاشقانه است و رقابت­ و حسادت بخش لاینفک آن است، بنابراین تمامی شخصیت­های مهم منظومه به تناوب، نشانه­هایی از مصادیق نظریه آدلر اعم از عقده حقارت، علاقه اجتماعی، برتری­جویی و سلطه­گری و وابستگی و گیرندگی را دارند. شیرین ضمن اینکه شخصیتی برتری­جو است، اما احساس حقارتی که به واسطه بی­توجهی خسرو بر او عارض شده است، او را به انتقام­جویی و وابستگی به فرهاد سوق می­دهد. خسرو شخصیتی تماما برتری­جو و سلطه­گر است. فرهاد شخصیتی «مفید به حال جامعه» است که سبک زندگی­اش متناسب با ویژگی­های تیپ «علاقه اجتماعی» است. شکر و سایر شخصیت­ها از جمله کنیزان دربار خسرو، به دلیل نقش کمرنگی که در منظومه دارند، قابل بررسی از منظر نظریه آدلر نیستند.

آلفرد آدلر, سبک زندگی, شخصیت و شخصیت پردازی, شیرین و فرهاد, وحشی