مصطفی کرمی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

گسترش شهرها و رشد شهرنشینی در قرن معاصر باعث ایجاد مشکلات فراوانی در محیط زیست شهری و حومه های آن شده است. به نظر می رسد بازآفرینی باغ های ایرانی در شهرهای معاصر و مناسب سازی آن با زندگی روزمره و حیات پویای کلان شهرها می تواند در حل چالش های مذکور موثر باشد. هدف این مقاله بررسی راهکارهای ایجاد باغ-شهر براساس نیازهای نوین شهرنشینی است. برای دستیابی به این هدف در مرحله اول پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تفسیری و تحلیل محتوا اصول کالبدی و معنایی باغ های ایرانی بررسی شده و مرحله دوم با بکارگیری روش تحقیق استدلال منطقی، راهکارهای عملکردی برای بازآفرینی باغ ایرانی در شهرهای معاصر ارائه شده است. براساس یافته ها، گسترش کلان-شهرها علاوه بر ایجاد آلودگی های فراوان محیط زیستی، معضلات فرهنگی-اجتماعی نیز در پی داشته است و بازآفرینی باغ ایرانی می تواند موجب کاهش این آلودگی ها شود و مسائل فرهنگی و اجتماعی را نیز سامان بخشد. همچنین مشخص شد که در راستای ایجاد باغ-شهرها، ساخت باغ های افقی با سه مقیاس «خرد»، «میانی» و «کلان» و باغ های عمودی با مقیاس «خرد» باعث «بهبود یا ارتقای» کیفیت محیط زیست و همچنین انتظام ساختارهای منظر شهری می شود.

مسائل زیست-محیطی، باغ ایرانی، باغ-شهر، منظر شهری.