علل عدم مراجعه زنانی که بر اساس آزمایش پاپ اسمیر باید تحت درمان و پاپ اسمیر مجدد قرار گیرند

با توجه به اهمیت غربالگری سرطان دهانه رحم، براساس سیاست های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آزمایش پاپ اسمیر در مراکز بهداشتی-درمانی کشور برای زنان مراجعه کننده در گروه سنی ۶۵-۲۰ سال با شرایط تعیین شده در دستورالعمل کشوری، صورت می گیرد. هدف اصلی غربالگری این بیماری عبارت است از تشخیص بموقع تغییرات سلولی و درمان فوری بیماری و در صورت موفقیت برنامه غربالگری انتظار می رود عوارض و مرگ ناشی از این بیماری در جامعه کاهش پیدا کند. در جریان اجرای برنامه غربالگری یکی از مراحل مهم و نشانه موفقیت برنامه، مراجعه مجدد زنان برای تکرار مجدد آزمایش پس از درمان پیشنهادی است. در این صورت نسبت مراجعه زنان برای این امر می تواند بعنوان یکی از شاخص های خوب تعیین کیفیت اجرای برنامه غربالگری پاپ اسمیر در نظر گرفته شود. تحقیق حاضر بخشی از شواهد لازم در این زمینه را در اختیار قرار می دهد. به این منظور کلیه زنانی (۱۱۸۸۵ نفر) که در سال ۱۳۷۸ در مراکز بهداشتی-درمانی جنوب تهران مورد غربالگری سرطان دهانه رحم قرار گرفته بودند، از نظر چگونگی مراجعه بعدی مورد بررسی قرار گرفتند. از میان این گروه ۴۴۷ نفر شرایط آزمایش مجدد را داشتند، که با استفاده از آدرس مندرج در پرونده های موجود آنان در مراکز بهداشتی-درمانی، به درب منازل آنان مراجعه شد. امکان مصاحبه با ۲۱۹ نفر (۴۹.۱%) از آنان در شرایط پیگیری فعال و همه جانبه فراهم شد. از میان این عده تنها ۷۴ نفر برای انجام آزمایش پاپ اسمیر مجدد مراجعه کرده بودند که به این ترتیب بازدهی غربالگری در این خصوص ۳۴% بوده است و عمده ترین دلایل عدم مراجعه عبارت بودند از: بی اطلاعی از لزوم انجام اسمیر مجدد (۵۹%)، کمبود وقت (۲۲%) و ترس از وجود بیماری لاعلاج (۴%). علیرغم تلاش های کارکنان بهداشتی با توجه به حجم بالای آزمایش های پاپ اسمیر و سایر خدمات ارایه شده، اندازه این شاخص می تواند دلیلی بر ضعف کیفیت برنامه غربالگری سرطان دهانه رحم باشد.

کلیدواژه ها:

Pap smear ، Screening ، Loss to follow up ، Repeated smear ، پاپ اسمیر ، غربالگری ، پیگیری