بیژن سعادتیان - Dept. of Agron. and Plant Breed., College of Agric., Ferdowsi Univ. of Mashhad, Mashhad, Iran.
محمد کافی - Dept. of Agron. and Plant Breed., College of Agric., Ferdowsi Univ. of Mashhad, Mashhad, Iran.
محمد بنایان اول - Dept. of Agron. and Plant Breed., College of Agric., Ferdowsi Univ. of Mashhad, Mashhad, Iran.
جعفر نباتی - Res. Inst. of Plant Sci., Ferdowsi Univ. of Mashhad, Mashhad, Iran.

اگرچه سیلیسیم در بیشتر گیاهان عنصری ضروری به شمار نمی رود، اما نقش های سودمندی در رشد گیاهان دارد. از این رو، بررسی نقش تغذیه ای سیلیسیم و کاربرد ترکیبات نانو حاوی این عنصر ضروری به نظر می رسد. بدین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۳۹۲ اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل اندازه ذرات سیلیکات سدیم در دو سطح (نانو و میکرو) و سطوح محلولپاشی (صفر (بدون محلولپاشی)، آب مقطر، ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که سیلیسیم بر صفات شاخص کلروفیل، حداکثر فلورسانس کلروفیل، عملکرد کوانتومی فتوسیستم Π، فتوسنتز، کارایی مصرف آب لحظه ای و هدایت مزوفیلی برگ سیبزمینی رقم آگریا اثر مثبت داشت. در مقابل، هدایت روزنه ای، تعرق و دی اکسید کربن زیر روزنه ای با مصرف سیلیسیم کاهش یافت. در بیشتر صفات، اثر نانوذرات سیلیکات سدیم بیشتر از ذرات میکرو بود و غلظت ۴۰۰ میلی گرم در لیتر نانوذرات سیلیسیم بیشترین تاثیر را دارا بود. به طورکلی، نانوذرات، در مقایسه با ذرات میکرو، کارایی بیشتری داشتند. از این رو، استفاده از نانوذرات سیلیکات سدیم در حد بهینه، خصوصیات فتوسنتزی گیاه را بهبود می دهد.

Silicon, Transpiration, Chlorophyll index, Nano-particles, Stomatal conductance., سیلیسیم, تعرق, شاخص کلروفیل, نانومواد, هدایت روزنه ای