بررسی تاثیر تیمارهای هورمونی بر تولید اسانس در کشت ریزنمونه بخش راسی ساقه گیاه آویشن باغی یا Thymus vulgaris L

در این تحقیق تاثیر تنظیم کننده های رشد گیاهی شامل اکسین اندول ۳ بوتیریک اسید - IBA و سیتوکینین های بنزیل آدنین BA، کینتین KIN و تیدیازورون TDZ درغلظت ۱ میلی گرم در لیتر بر تولید وزن تر و خشک، درصد ریشه دهی و تولید اسانس از گیاهچه های حاصل از کشت درون شیشه ای ساقه گیاه آویشن باغی یا Thymus vulgaris L. مورد بررسی قرار گرفت. محیط کشت پایه موراشیک و اسکوگ (فاقد تیمار هورمونی) به عنوان تیمار شاهد یا کنترل و قطعه بخش راسی ساقه (shoot tip) به عنوان ریزنمونه مورد استفاده قرار گرفت. اسانس مربوط به گیاهچه های رشد یافته در هر تیمار هورمونی با استفاده از محلول الکلی ان هگزان - n-Hexane استخراج گردید و با کمک دستگاه گاز کروماتوگراف متصل به شناساگر MS (GC-MS) مورد آنالیز قرار گرفت. بیشترین میزان تولید وزن تر با مقدار ۷۱/۳± ۷/۲ میلی گرم و وزن خشک با مقدار ۲/۸± ۰/۲ میلی گرم از گیاهچه های مربوط به تیمار هورمونی تیدیازورون به دست آمد و در تیمار هورمونی اندول ۳ بوتیریک اسید بیشترین درصد ریشه دهی مشاهده گردید. از آنالیزاسانس گیاهچه های درون شیشه ای حدود ۱۱ ترکیب شناسایی شد. بر پایه داده های دستگاه ۳- بوتیریک اسید قادر به تولید بیشترین میزان تیمول ۸۴/۶% بود درحالی که بیشترین میزان تولید کارواکرول ۶۲/۶% از گیاهچه های رشد یافته در تیمار هورمونی بنزیل آدنین به دست آمد. مطابق نتایج این تحقیق، نوع و غلظت تنظیم کننده های رشد گیاهی هم بر شاخص های رشد گیاه تاثیر دارد و هم باعث القای تغییرات کیفی و کمی در ترکیبات اسانس تولید شده توسط گیاهچه های درون شیشه ای آویشن یاغی می شود

کلیدواژه ها:

آویشن باغی ، تنظیم کننده رشد گیاهی ، تیمول ، کارواکرول ، اسانس ، کشت درون شیشه ای