مروری بر عوامل جانبی تشدید کننده اثرات سیلاب ها و ارائه راهکارهای مدیریتی (مورد:حوضه آبریز رودخانه زاب)

سیل یک پدیده طبیعی است که به عنوان یک واقعه اجتناب ناپذیر توسط جوامع بشری پذیرفته شده است. سیلاب ها در طول تاریخ رایج ترین، مرگ بارترین و پرهزینه ترین خطر در میان مخاطرات طبیعی بوده اند. درکشور ایران همانند سایر مناطق سیل خیز دنیا در دهه های اخیر شدت وقوع سیلاب ها و میزان خسارت های ناشی از آن به طور چشمگیری افزایش یافته است. در همین ارتباط در این پژوهش تاثیر فعالیت های جانبی در سیلابی شدن رودخانه ها یا تشدید اثرات مخرب سیلاب ها در رودخانه زاب بررسی شده است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن عمدتا توصیفی تحلیلی است. داده ها مشتمل بر داده های آماری، داده های تصویری (شامل نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی منطقه، عکس های هوایی، تصاویر Google Earth) و داده های میدانی هستند. روش مورد استفاده در این پژوهش عمدتا بر پایه مطالعات کتابخانه ای و کارهای میدانی صورت گرفته در اثنای پژوهش می باشد. نتایج نشانگر آن است که فعالیت های جانبی با محوریت تاثیرات و عملکردهای انسانی در صدر عومل جانبی تشدید کننده اثرات سیلاب ها قرار دارند. این فعالیت های مخرب بیشتر معطوف به از بین بردن پوشش گیاهی، انواع کشت های زراعی در مناطق نامتعارف ،اقدامات نامعمول مربوط به استخراج معادن و تغییر کاربری اراضی و موارد مشابه هستند. با ارائه راهکارهای مدیریتی و بازدارنده زمینه کاهش اثرات مخرب این فعالیت ها فراهم خواهد شد .این راهکارهای مدیریتی به صورت موردی مورد اشاره قرار گرفته و از نتایج بارز و خاص پژوهش محسوب می شوند.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، رودخانه زاب ، عوامل جانبی ، راهکارهای مدیریتی