تفکیک آثار ژئومورفولوژیک سیلاب در حوضه زاب و عوامل موثر بر پیدایش آن ها

سیل یک پدیده طبیعی است که به عنوان یک واقعه اجتناب ناپذیر توسط جوامع بشری پذیرفته شده است. اما رخداد، اندازه و تکرار سیل ناشی از عوامل متعددی است که با توجه به شرایط اقلیمی، طبیعی و جغرافیایی هر منطقه تغییر می کند. پیدایش آثار ژئومورفولوژیک از نتایج تاثیر سیلاب های کاتاستروف بر مورفولوژی بستر رودخانه و کناره های آن هستند. رودخانه زاب در فروردین ۱۳۹۶ با یک سیلاب شدید مواجه شد که تخریب بیولوژیک و پیدایش آثار ژئومورفولوژیکی از نتایج بارز این سیلاب محسوب می-شود. هدف این پژوهش تفکیک آثار ژئومورفولوژیک سیلاب مذکور در حوضه آبریز رودخانه زاب است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن عمدتا توصیفی تحلیلی است. داده ها مشتمل بر داده های آماری، داده های تصویری (شامل نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی منطقه، عکس های هوایی، تصاویر Google Earth) و داده های میدانی (شامل مشاهده مستقیم تغییرات مورفولوژی رودخانه ها، سواحل و اشکال رسوبی ایجاد شده بر اثر سیلاب در هرکدام از بازه ها، مسیرها و مناطقی که اثرات سیلاب در آن ها قابل مشاهده بوده) هستند. نتایج نشان داد سیلاب مذکور منجر به آثار ژئومورفولوژیک فراوان شده که فرسایش عمق بستر،تشدید فرآیندهای دامنه ای در نواحی مختلف حوضه و تغییر شکل مقاطع عرضی کانال ها از جمله این موارد است. اقدامات کنترل کننده و تعیین حریم سیل گیر موجب بهبود عملکرد بهتر کناره های رودخانه شده و سیستم را قادر می سازد تا سریعا بهبود یابد و به رویدادهای سیلاب آینده مقاوم شود.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، آثار ژئومورفولوژیک ، رودخانه زاب