تحلیلی دگراندیش بر کسری لایحه بودجه ۱۴۰۱ و تبعات آن

کسری بودجه یکی از مشکلات دیرینه بودجه ریزی در اقتصاد ایران است. با این حال، بررسی تجربیات جهانی و تحلیلهای جدید از اقتصاد پولی نشان میدهد کسری بودجه اگر از طریق بدهکار شدن دولت به بانک مرکزی صورت بگیرد، میتواند موجب کاهش بدهی بانکها به بانک مرکزی شده و رکود اقتصادی را بهبود بخشد. البته این کسری باید هدفمند (مقداری مشخص) و قابل کنترل باشد. در این مقاله ضمن بررسی ماهیت و نحوه تامین کسری بودجه در برخی کشورها به وضعیت بودجه ۱۴۰۱ نیز اشاره میشود. طبق این بررسی کاهش تراز عملیاتی منفی لایحه بودجه ۱۴۰۱ میتواند در راستای منظمتر شدن کسری بودجه تلقی گردد. در کنار این موارد، افزایش درآمدهای محسوس مالیاتی و درآمدهای نفتی در این لایحه، موجب تردیدهایی در رویکرد انقباضی بودجه شده است. از آنجا که بودجه ریالی و ارزی ایران تفکیک شده نیست، با فروش نفت و مشتقات آن، خالص دارایی-های خارجی بانک مرکزی افزایش یافته و پایه پولی بیشتر میشود. با افزایش پایه پولی پرداختیهای دولت به جامعه افزایش یافته و احتمال بروز تورم تقویت میشود. بنابراین هرچقدر درآمدهای نفتی بیشتر شود، احتمال بروز تورم در بلندمدت هم افزایش مییابد. با توجه به تلاش دولت برای تراز کردن بودجه با درآمدهای مالیاتی و نفتی، اتکا به واگذاری داراییهای مالی کاهش یافته است.

کلیدواژه ها:

بودجه ، کسری بودجه ، مالیات ، بدهی دولت به بانک مرکزی ، اوراق بدهی