حامد بشیری زیرمانلو - دکترای زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات حماسی از دانشگاه ارومیه

گشتاسب یکی از شخصیت های اصلی در روایات اساطیری ایران است و همین اهمیت را نیز در روایت حماسه ملی ایرانیان دارد. آنچه در مورد شخصیت گشتاسب در منابع قبل از شاهنامه ذکر شده است با تصویری که در شاهنامه از وی ارایه می شود تفاوت زیادی دارد. شاه آومانی و مقدس در متون قبل از شاهنامه که مورد احترام و از بزرگان دین مزدیسنا شمرده می شود در متن شاهنامه عاری از هر تقدسی است و جنبه آرمانی این شخصیت کاملا از بین می رود و شخصیت قدسی و درخور احترام گشتاسب در اوستا و متون فارسی میانه، به ناگاه در روایت حماسی تا به قدری تنزل می یابد که به سختی می توان آثار تقدس اولیه اساطیری را در این روایت مشاهده کرد. با نگاهی عمیق تر به مقوله شخصیت های اساطیری از اسطوره تا حماسه باید اذعان کرد که گشتاسب نمونه کامل کاهش صبغه قدسی و مینوی و زمینی شدن شخصیت اساطیری در متن حماسی است.

گشتاسب، متون فارسی میانه، اوستا، شاهنامه