برهمکنش عناصر روی، آهن و منگنز در اندام های مختلف گندم

توازن عناصر غذایی در بافت­های گیاهی از بحث های مهم در علم تغذیه گیاهی می باشد. یکی از عوامل مهم برهم زننده توازن تغذیه­ای، برهمکنش بین عناصر در گیاه است. به منظور بررسی برهمکنش عناصر روی، آهن و منگنز باهم و تاثیر آن بر غلظت این عناصر در اندام­های مختلف گندم (Triticum aestivum L.)، یک تحقیق گلخانه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. تیمارها شامل سه سطح روی (۰، ۴۰ و ۸۰ میلی­گرم در کیلوگرم خاک)، سه سطح آهن و سه سطح منگنز (۰، ۱۵ و ۳۰ میلی­گرم در کیلوگرم خاک) به ترتیب از منابع سولفات روی، سکوسترین آهن و سولفات منگنز بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد روی بطور معنی­داری باعث افزایش غلظت آهن در ساقه (۲۲/۸۵ به ۴۵/۹۹ میلی­گرم در کیلوگرم) و کاهش آن در ریشه (از ۴/۱۷۱ به ۷/۱۵۹ میلی­گرم در کیلوگرم) و خوشه (از ۹۵/۵۵ به ۵۶/۵۲ میلی­گرم در کیلوگرم)­ گردید. از طرف دیگر، غلظت منگنز را در ریشه و ساقه کاهش و در خوشه افزایش داد. مصرف خاکی آهن، باعث کاهش غلظت روی و منگنز در خوشه (به ترتیب از ۶/۴۶ و ۳۱/۴۳ به ۱۸/۴۴ و ۷۶/۳۳ میلی­گرم در کیلوگرم) و ساقه (به ترتیب از ۳۵/۳۴ و ۴۳/۲۴ به ۹۷/۲۵ و ۴۲/۲۰ میلی­گرم در کیلوگرم) و افزایش غلظت آنها در ریشه گردید. مصرف منگنز باعث افزایش غلظت روی در ریشه و ساقه (به ترتیب از ۴۱/۵۷ و ۲۹ به ۲۱/۵۹ و ۲۸/۳۱ میلی­گرم در کیلوگرم)، افزایش غلظت آهن در ساقه و خوشه (به ترتیب از ۲/ ۱۴۲ و ۵۲ به ۹/۱۶۳ و۱۷/۵۵ میلی­گرم در کیلوگرم) و کاهش غلظت آهن در ریشه گردید. نتایج همچنین نشان داد که در مصرف توام این سه عنصر، مقدار انتقال روی از ریشه به خوشه بیش از دو عنصر دیگر بود. با توجه به نیاز بیشتر گندم به آهن و منگنز نسبت به روی، این امر می­تواند باعث برهم خوردن تعادل این عناصر در گیاه بخصوص در دانه گندم گردد.

کلیدواژه ها:

برهمکنش ، روی ، آهن ، منگنز ، ریشه ، ساقه ، خوشه ، گندم (Triticum aestivum L.)