عوضعلی صریریان مبارکه - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست
مهنا ز نیک آئین - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
محمدمهدی امین - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
کاظم ندافی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

آلودگی هوا یکی از چالش های پیش روی بشر درجهان امروز می باشد. آلاینده های هوا دارای انواع و منابع مختلفی هستند که از جمله آنها می توان به ذرات معلق و اکسید های فلز ی (فلزات سنگین) اشاره نمود. با توجه به وضعیت جغرافیایی شهرستان مبارکه، با جمعیتی بالغ بر 125000 هزار نفر در شهرستان و 55000 هزار نفر در شهر که در بین صنایع مختلفی از جمله: فولاد مبارکه، ذوب آهن، سیمان سپاهان، پلی اکریل ایران، فرآورده های نسوز، دی. ام. تی، شهرک های صنعتی و غیره احاطه شده است، نیاز به بررسی وضعیت آلودگی هوا ی شهر از نظر ذرات معلق و عناصر تشکیل دهنده این ذرات احساس می شد. این واقعیت که تا کنون مطالعه ای در این خصوص انجام نشده بود، ضرورت پروژه را دو چندان می نمود. پس از بررسی و تحقیق سه ایستگاه در محل های: 1- شرکت گاز، در حاشیه شهر، 2- خیابان حافظ متاثر از جمعیت 3- مرکز بهداشتی درمانی سینا، متاْثر از جمعیت و ترافیک در مبارکه در نظر گرفته شد. سپس دستگاه های های – والیوم، در ایستگاه ها نصب و اقدام به برداشت نمونه ها گردید. طی سال 1386 در هر ماه حداقل 3 نمونه 24 ساعته با کمک فیلترهای فایبرگلاس برداشته شد و میزان TSP و میانگین غلظت عناصر از جمله مس، روی آهن، سرب و نیکل تعیین و در انتها نتایج بدست آمده با نرم افزار SPSS آنالیز شد. میانگین متوسط TSP در ایستگاه 1(گاز) 119/24 ،در ایستگاه 2 (حافظ) 125/88 و در ایستگاه 3 (سینا) 128/7 میکرو گرم در متر مکعب هوا بود که تأثیر جمعیت وترافیک در تولید این ذرات به خوبی مشاهده میشود. همچنین حداقل TSP ، با μg/m³ 76 درماه اسفند وحداکثرآن 199/2 μg/m³ در آذرماه مشاهده شد. براساس آزمون همبستگی پیرسون بین غلظت سرب، نیکل، روی، آهن، مس و میانگین کل ذرات معلق رابطه خطی مستقیم وجود دارد با (فر مول در متن اصلی مقاله ) برای سرب، نیکل، روی، آهن و برای مس با (فر مول در متن اصلی مقاله ) و بر اساس همین آزمون همبستگی، بین TSP با مس ارتباط بیشتری وجود داشت. لذا میتوان نتیجه گیری نمود که با توجه به وضعیت هوا و کمی باد، بارش و تلاطم وساکن بودن هوا در شش ماهه دوم سال، به خصوص در پاییز که فصل برداشت محصول و سوزاندن ساقه های برنج است، میزان آلایند ها افزایش می یابد.

آلودگی هوا، ذرات معلق، اکسید های فلزی، مبارکه