مژگان امتیازجو - Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran-Iran.
سالومه پایور - Tehran
فرشته اسلامی - Iranian Fisheries Science Research Institute
حسین مزدرانی - Tarbiat Modares University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

افزایش کاربری نانولوله های کربنی سبب سنتز گسترده و رهایش آنها در محیط زیست بویژه زیست بوم های آبی گشته است. از این رو، بررسی اثرات اکوتوکسیسیتی و ژنوتوکسیسیتی آنها بر جلبک ها به عنوان اولین زنجیره از شبکه غذایی حائز اهمیت می باشد. در این مطالعه اثرات نانو لوله های کربنی تک دیواره با قطر ۲-۱ نانومتر با انتخاب ۶ تیمار با غلظت های ۰ ( شاهد)، ۵/۲، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم بر لیتر بر جلبک سبزChlorella vulgaris  در ساعات مختلف بررسی گردید. تعداد سلول، غلظت کلروفیل a و نرخ رشد ویژه، اندازه‎گیری شدند. نتایج نشان داد که تراکم سلولی دردامنه غلظت های مذکور کاهش یافته است و اختلاف تراکم سلولی بین شاهد و تیمارها معنی دار بود (۰۵/۰p<). حداکثر تعداد سلول در تیمار شاهد از ۴۸ ساعت به بعد حدود ۱۰۴×۲/۶ سلول در میلی لیتر بود و کمترین آن در غلظت ۱۵۰ میلی گرم برلیتر نانو ذره از ۷۲ ساعت به بعد از معرض گذاری برابر ۱۰۴× ۲ سلول در میلی لیتر ثبت شد. غلظت کلروفیل a در تیمار ۵/۱۲ میلی گرم بر لیتر نانو ذره تا ۹۶ ساعت در معرض گذاری، روند افزایشی داشت به طوری که حداکثر مقدار به میزان ۱۷۵/۰میکروگرم بر لیتر در ۷۲ ساعت از معرض گذاری ثبت شد. بیشترین نرخ رشد ویژه پس از ۹۶ ساعت در معرض قرار گرفتن سلول جلبکی، در تیمار ۵/۱۲ میلی گرم بر لیتر نانو ذره  مشاهده شد که برابر ۰۵۵/۰ بود. به استثناء تیمار ۵/۱۲ میلی گرم بر لیتر نانو ذره، روند نرخ رشد ویژه سایر تیمارها نسبت به شاهد کاهشی بود. جهت بررسی آسیب DNA، سلول های جلبکی تیمار شده با روش ژل الکتروفورز تک سلول قلیایی (آزمون کامت) آماده سازی شده و با استفاده از رنگ فلوروسنت رنگ آمیزی شدند. بررسی تصاویر تهیه شده با میکروسکپ فلوئورسانس نشان داد که سلول های آسیب دیده ای متشکل از توده رنگی که به عنوان سرکامت شناخته می شوند به همراه یک دنباله که رشته های DNA مهاجرت کرده می باشند، دیده می شوند. سلول های تیمار نشده (شاهد) فاقد این دنباله می باشند. بنابراین، نانو لوله های کربنی تک دیواره آسیب DNA را در سلول جلبکی القاء می کنند.

Single- walled Carbon Nanotubes, Chlorella vulgaris, ecotoxicity effects, DNA damage, نانو لوله های کربنی تک دیواره, Chlorella vulgaris, اثرات اکوتوکسیسیتی, آسیب DNA