دکتر علیرضا ابدی
دکتر کاظم محمد
فاطمه اسلمی
دکتر حمید علوی مجد
ناصر بهنام پور

اطلاعات مربوط به تعداد موارد فوت و علل مربوط به آنها، از پایه ای ترین اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص وضعیت سلامت جامعه و مقابله با عوامل مخاطره به شمار می آید. از آنجا که این نوع اطلاع همیشه با مشکل کم شماری (Undercount) مواجه است، انجام مطالعات مختلف برای برآورد کم شماری مرگ و میر ضروری است. هدف از این مطالعه استفاده از روش های مختلف گیر و بازگیر برای برآورد میزان کم شماری در داده های مرگ و میر شهر گرگان و به دست آوردن ضرایب تصحیحی برای برآورد کم شماری مرگ و میر کشور است. برای برآورد کم شماری مرگ و میر در جامعه، از چند روش می توان استفاده کرد که برآوردگرهای پترسن، چپمن ،مدل های مختلف لگ خطی و روش پوشش نمونه ای از جمله آنها هستند. در این مقاله، با به کار گیری این روش ها، از اطلاعات مرگ و میر اداره آمار و معاونت بهداشت وزارت بهداشت درمان، آموزش پزشکی و سازمان ثبت احوال کشور برای برآورد کم شماری مرگ و میر شهر گرگان استفاده شد. برای داده های مرگ و میر شهر گرگان نسبت به سه فهرست ادغام شده میزان کم شماری مرگ و میر، بر مبنای روش های پترسن، چپمن و لگاریتم خطی، میزان ۳/۱۶ درصد و بر پایه روش پوشش نمونه ای، ۳/۱۸ درصد برآورد گردید. با تعمیم نتایج حاصله به کل کشورو برآورد میزان کم شماری مرگ و میر نسبت به اطلاعات اداره آمار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، میزان مرگ و میر خام با روش لگ خطی، ۵۷/۵ در هزار و با روش پوشش نمونه ای۷/۵ در هزار برآورد می شود. نتایج حاصل از برآورد میزان خام مرگ و میر کشور با برآوردهایی که مراجع رسمی آماری کشور و سازمان های بین المللی از میزان مرگ و میر خام ایران ارائه داده اند، همخوانی دارند.

Mortality Undercount, Capture-Recapture methods, Log linear methods, Coverage methods, کم شماری مرگ و میر, روش گیر و باز گیر, روش لگ خطی, روش پوشش نمونه ای, شهر گرگان