واکنش عملکرد و شاخص های کشت مخلوط گیاهان دارویی کینوا و گوار به نسبت های مختلف کشت مخلوط در شرایط اقلیمی مشهد

سابقه و هدف: با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و کمبود مواد غذایی، افزایش تولیدات کشاورزی بیش از پیش اهمیت می یابد، افزایش سطح زیرکشت و عملکرد در واحد سطح دو روش افزایش تولیدات کشاورزی محسوب می شود. کشت مخلوط یک روش کشاورزی کم نهاده است که هدف آن استفاده بهینه از زمین، نور و آب به منظور تولید سطح مطلوبی از گیاهان زراعی است. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر کشت مخلوط و تراکم های مختلف کشت کینوا و گوار آزمایشی در شرایط اقلیمی مشهد در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واقع در شهر گلبهار اجرا گردید. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای مورد آزمایش شامل (Q: کشت خالص کینوا، G: کشت خالص گوار و کینوا + گوار در نسبت ردیف ۱:۱، ۱:۲ و ۲:۱) و تراکم بوته (D۱: ۱۰ بوته، D۲: ۱۵ و D۳: ۲۰ بوته در متر مربع) بود. تراکم بوته از طریق تغییر در فاصله بوته ها در روی ردیف تنظیم شد. تیمارهای فاصله روی ردیف شامل: ۲۰ سانتی متر معادل با ۱۰ بوته در مترمربع، ۱۵ سانتی متر، معادل با ۱۵ بوته در مترمربع و ۱۰ سانتی متر، معادل با ۲۰ بوته در مترمربع بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که اثر اصلی و متقابل نسبت های کشت مخلوط و تراکم بوته بر عملکرد دانه کینوا و گوار و شاخص های مختلف سودمندی کشت مخلوط (نسبت برابری زمین (LER)، شاخص کاهش واقعی عملکرد گوار (AYLG) و کینوا (AYLQ)، ضریب ازدحام نسبی کینوا (RCCQ) و گوار (RCCG)، نسبت برابری درامد (IER) و سودمندی کشت مخلوط (IA)) در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار بود و به ترتیب برای صفات مذکور مقادیر ۲۱/۱، ۰۸/۰، ۸۳/۰، ۹۹/۲، ۱۷/۱، ۸۰/۱ و ۴۲/۰ بدست آمد.به طوری که بالاترین عملکرد دانه کینوا و گوار به ترتیب با مقادیر ۱۴۸۰ و ۲۶۵۵ گرم در متر مربعب به ترتیب از تیمارهای کشت مخلوط کینوا و گوار با نسبت های ۲ردیف کینوا و ۱ ردیف گوار در تراکم ۱۰ بوته در متر مربع و برای گوار از تیمار کشت خالص گوار از همین تراکم بوته بدست آمد. کمترین مقادیر عملکرد دانه کینوا و گوار نیز با میانگین ۱۱۵ و ۲۶۹ گرم در متر مربع از تراکم کشت ۲۰ بوته در متر مربع و از نسبت کشت مخلوط دو ردیف کینوا و ۱ دریف گوار بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بیشترین میزان LER کینوا و کل مربوط به تیمار دو ردیف کینوا و یک ردیف گوار در تراکم ۱۵ بوته در مترمربع بود. برای گیاه گوار میزان LER در همه تیمارهای مورد مطالعه، کمتر از یک بود. میزان LER کل در تیمار ۲G:۱Q در هر سه تراکم مورد مطالعه کمتر از یک بود که نشان می دهد افزایش سهم گوار در میزان ترکیب ، منجر به کاهش LER کل شد. این امر ممکن است به دلیل عملکرد بسیار کم دانه گوار در تیمار ۲G:۱Q باشد. در بقیه تیمارهای مورد مطالعه، میزان LER بالاتر از یک بود، که سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص را نشان می دهد. بنابر نتایج بدست آمده تراکم کشت ۱۰ بوته در متر مربع بهترین تراکم کشت و نسبت کشت مخلوط ۲ دریف کینوا و یک ردیف گوار بهترین تیمار در این تحیق بدست آمد که می توان این ترکیب کاشت را به کشاورزان توصیه نمود.

کلیدواژه ها:

کینوا ، گوار ، کشت مخلوط ، تراکم بوته ، نسبت برابری زمین