مدل سازی گسترش آلودگی در آبخوان کرمانشاه ناشی از شکست لوله های فاضلاب

یکی از مهمترین عوامل آلودگی منابع آب زیرزمینی، نفوذ و انتشار مواد آلاینده از نقاط آسیب دیده شبکه لوله های فاضلاب شهری به درون سفره آب زیرزمینی است. چنین نفوذی علاوه بر به خطر انداختن سلامت مصرف کنندگان، موجب تحمیل هزینه های گزاف به سازمانهای مربوطه برای رفع آلودگی می شود. در این پژوهش انتشار آلودگی ناشی از شکست خطوط اصلی لوله فاضلاب شهری به درون آبخوان کرمانشاه مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور نخست خطوط لوله اصلی فاضلاب شهر کرمانشاه به قطعات ۵۰۰ متری تقسیم بندی شده است. سپس به کمک نرم افزار GMS و با بهره گیری از مدل های MODFLOW و MT۳DMS به ترتیب به شبیه سازی جریان کمی و کیفی آب زیرزمینی پرداخته شده و بدین ترتیب محدوه پراکنش آلودگی درون آبخوان بر اثر شکست هر یک از قطعات خطوط لوله مذکور و نشت فاضلاب بدست آمده است. در گام بعدی، با استفاده از نرم افزار GIS، مساحت منطقه گسترش آلودگی و نیز تعداد چاههای برداشت آلوده شده به ازای شکست احتمالی هر یک از قطعات محاسبه شده است. طبق نتایج حاصله، شکست احتمالی قطعات انتهایی خط لوله شماره ۲ و قطعات ابتدایی خط لوله شماره ۱ به ترتیب موجب بروز بیشترین آلودگی در آبخوان به لحاظ محدوده گسترش آلودگی و تعداد چاههای آلوده شده هستند. نتایج حاصل از این ارزیابی به تصمیم گیری درباره چگونگی تخصیص بهینه تر منابع مالی سازمانهای مسئول برای مقاوم سازی نقاط آسیب پذیر خطوط لوله فاضلاب و نیز مکانیابی احداث و بهره برداری از چاه های جدید به منظور حفاظت از منابع آبی یاری خواهد نمود.

کلیدواژه ها:

برآورد آلودگی ، مدل سازی ، آب زیرزمینی ، فاضلاب شهری ، کرمانشاه