بررسی ترجیح زیستگاهی و اندازه گروه های جبیر (Gazella bennettii) در پناهگاه حیات وحش دره انجیر یزد

جبیر (Gazella bennettii) از جمله گونه های طبقه آسیب پذیر(VU) فهرست سرخ است که اطلاعات اندکی پیرامون ویژگی های زیستی و زیستگاهی آن در ایران وجود دارد. این مطالعه به مدت دو سال (۸۹-۱۳۸۸) به منظور تعیین ترجیح زیستگاهی و الگوی اجتماعی جبیر در پناهگاه حیات وحش دره انجیر، به انجام رسید. بدین منظور ابتدا مرز زیستگاه های جبیر در منطقه تعیین شد، سپس تعداد ۱۵ ترانسکت در زیستگاه های مختلف جبیر در منطقه انتخاب و هر کدام به طور متوسط سالانه ۱۰ مرتبه مورد پیمایش قرار گرفت. برای تهیه نقشه تیپ های زیستگاهی در نرم افزار Arc GIS، از پارامترهای شکل زمین و ساختار پوشش گیاهی استفاده شد و با بهره گیری از شاخص انتخاب جاکوب (Jacob)، نقشه ترجیح زیستگاهی جبیر تهیه شد. هم چنین از تجزیه و تحلیل برداشت های میدانی متوسط اندازه گروه جبیر و ساختار جنسی آن در منطقه مورد مطالعه تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان داد جبیر در پناهگاه حیات وحش دره انجیر، کوهپایه ها و دشت های پایکوهی را نسبت به دشت های صاف ترجیح می دهد. (شاخص انتخاب جاکوب برای کوهپایه ها معادل۳۱/۰ و برای دشت های صاف معادل ۰۳/ - برآورد شد). این تیپ (دشت های پایکوهی) که ۲۵ درصد زیستگاه های جبیر را در منطقه شامل می شود، پناه، منابع آبی و سایر منابع مورد نیاز جبیر را بهتر از سایر تیپ های زیستگاهی تامین می کند. براساس نتایج مطالعه، بیشترین فعالیت روزانه جبیر به خصوص در فصل تابستان و پائیز، هنگام صبح و قبل از گرم شدن هوا است. هم چنین متوسط اندازه گروه در منطقه مورد مطالعه، ۳۲/۰±۰۷/۲ (n=۵۳, SE=۱/۱۷ ) و نسبت جنسی (نر به ماده)، ۱۷۹/۰±۵۲/۰ برآورد شد که این تفاوت بین تعداد افراد نر و ماده، معنی دار نبود.

کلیدواژه ها:

Habitat preference ، Jacob’s index ، Gazella bennettii ، Iran. ، : ترجیح زیستگاهی ، شاخص جاکوب ، جبیر ، پناهگاه حیات وحش دره انجیر