داریوش درویشی - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه - منطق دانشگاه علامه طباطبایی

ارسطو در ارگانون، حمل را عین ایجاب دانسته است. ما حمل غیر ایجابی نداریم. سلب در ارگانون، سلب حمل است. هنگامی که مفهومی از شیئی سلب می شود، ما با یک حمل مواجه نیستیم. این مقاله در پی اثبات این نکته است که این عقیده ارسطو به پارادوکس هایی خواهد انجامید که در متن منطق ارسطویی قابل پاسخ گویی نیستند. و در نهایت، نشان خواهیم داد که این عقیده ارسطو یکسره نابه جاست و حمل سلبی، در حکم یک بن بست در منطق نیست، بلکه آن نیز امکان دارد. از آنجا که در این مقاله از قاعده نقض محمول استفاده شده است، و ارسطو مشخصا این قاعده را نمی پذیرد، برای دفاع از روش شناسی مقاله، این اعتقاد ارسطو تحلیل شده و نادرستی آن، نشان داده خواهد شد. در مجموع، مدعیات مقاله حاضر عبارت است از: (۱)حمل و ایجاب یکی نیستند، بلکه ما حمل سلبی نیز داریم. (۲) گزاره های موجبه معدوله، برخلاف عقیده همه منطق دانان قدیم، در واقع ایجابی نیستند، بلکه سلبی اند. (۳)نقض محمول، قاعده ای صادق و قابل استفاده برای اهداف منطق قدیم است. (۴)قاعده فرعیه، صادق اما ناقص است و شکل درست آن بدین قرار خواهد بود: «انتساب حکمی ایجابی یا سلبی بر چیزی، فرع بر ثبوت آن چیز است.» به این ترتیب، هر نوع حمل، اعم از ایجابی یا سلبی، نمی تواند بر معدوم انجام گیرد و در نتیجه، گزاره های سالبه به انتفاء موضوع کاذبند.

حمل, سلب, ایجاب, حد سلبی, نقض محمول, قاعده فرعیه, قضیه معدوله, سالبه به انتفاء موضوع, منطق ارسطویی, ارتفاع نقیضین