عبداله سلطان احمدی - شهرداری مشهد، معاون سازمان پارکها و فضای سبز و مدیریت ساماندهی کشف رود

افزایش غلظت گازهای گلخانهای و قرارگیری ایران در کمربند خشک و نیمهخشک جهان باعث بروز خشکی و کم آبی شده است.تغییرات آب و هوایی از طریق تغییر در بارش و درجه حرارت، چرخه های هیدرولوژیکی و در نتیجه کشاورزی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. از آنجا که بارشهای کشور عمدتا طی پاییز، زمستان و اوایل بهار رخ میدهد لذا کاهش طول فصل رشد و زودرسی گیاهان در شرایط دیم میتواند باعث فرار گیاهان از خشکی و در نتیجه افزایش عملکرد شود. سیستم هیدرولوژیکی مولفه جدایی ناپذیر سیستم ژئوفیزیکی زمین بوده که هم بر شرایط اقلیمی تاثیرگذار بوده و هم از آن تاثیر میپذیرد. طی ده ههای اخیر، عملکرد برخی از محصولات زراعی در بسیاری از مناطق واقع در عرضهای جغرافیایی پایین کاهش یافته، در حالیکه در عرضهای جغرافیایی بالاتر عملکرد افزایش یافته است. بر این اساس امروزه تولید غذا تحت تاثیر تغییر اقلیم و تنشهای غیراقلیمی قرار دارد که ارکان اصلی امنیت غذایی را تحت تاثیر قرار داده و با کاهش تولید مواد غذایی، منجر به افزایش قیمت شده است. بدین ترتیب مشخص است که کشاورزی در کشور نسبت به تغییر اقلیم و خشکسالی بسیار حساس میباشد و عملیات زراعی و الگوهای کاشت در بسیاری از مناطق بایستی تغییر یابد. نظامهای پایدار تولید غذا پاسخی برای تغییر اقلیم است. به طوریکه منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانهای و بهبود تاب آوری و انعطاف پذیری نظامهای تولید شده و امکان دستیابی به تعدیل و سازگاری با تغییر اقلیم را بدون تهدیدی برای امنیت غذایی فراهم می آورد. خاکورزی حفاظتی، مدیریت زراعی بوم-سازگار و مصرف کودهای آلی باعث کاهش انتشار مقادیر زیادی دی اکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن میگردد. تناوب زراعی نیز باعث افزایش عناصر غذایی ضروری خاک میگردد و نیاز به کوددهی را کاهش میدهد. بهره برداری بهینه از منابع آبی و افزایش بهره وری با استفاده از شیوه های نوین آبیاری از دیگر راهکارها است. جنگل- زراعی نیز میتواند علاوه بر جلوگیری از فرسایش،بهبود حاصلخیزی، سایه اندازی بر گیاهان همراه و بهبود ساختار خاک به تخفیف تغییر اقلیم کمک نماید. با توجه به اینکه محدودیت کشت زودهنگام در بهار به علت بارندگی و یخزدگی زمین در آینده کاهش مییابد، تسریع در کاشت راهکاری موثربرای سازگاری با شرایط اقلیمی آینده میباشد. اصلاح ارقام جهت زودرسی باکاهش طول دوره رشد رویشی میتواند باعث مصرف کمتر آب در طول دوره رشد رویشی و ذخیره آن جهت استفاده از مراحل رشد زایشی و پر شدن دانه شود. بدین ترتیب،با توجه به شرایط تغییر اقلیم به منظور کاهش آسیبهای آن نیاز به طراحی »سیستمهای غذایی هوشمند اقلیمی« به ضرورت احساس میشود.

امنیت غذایی، تاب آوری، سازگاری، سیستم غذایی هوشمند اقلیمی، گازهای گلخانه ای