عبدالحمید محبی - مربی پژوهش موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور

آلودگی محیط زیست یکی از مشکلاتی است که جوامع بشری با آن روبرو هستند. استان خوزستان علاوه بر وجود چاه­­های نفت، دارای صنایع متعددی است که باعث آلودگی خاک می­شود. یکی از روش­های نوین و کم هزینه برای پالایش خاک های آلوده، گیاه پالایی[۱] می­باشد که افزون بر هزینه کمتر، سازگار با طبیعت بوده و نیاز به امکانات کمتری نسبت به سایر روش­های پالایش دارد. ترشحات ریشه گیاهان و سایر مکانیسم های خاک و گیاه روی حرکت عناصر سنگین در ریزوسفر اثر گذاشته و باعث تغییر در میزان پالایش این عناصر توسط گیاهان می گردد. بنابر این با توجه به وجود منابع متعدد آلوده کننده خاک و با عنایت به این که نخلستان­های خوزستان در معرض این خطرات قرار دارند لزوم تحقیقاتی در این زمینه اجتناب ناپذیر است به همین منظور آزمایشی با ۳ تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی و با تیمارهای زیر در گلخانه موسسه تحقیقات خرما و میوه­های گرمسیری در اهواز به اجرا در آمد: ۱- شاهد (کاشت خرما) ۲- کاشت ذرت ۳- کاشت یونجه ۴- کاشت آفتابگردان ۵- کاشت خرما و ذرت ۶- کاشت خرما و یونجه ۷- کاشت خرما و آفتابگردان. بعد از این که گیاهان زراعی به رشد کامل رسیدند از خاک برداشت وتوزین و غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، مس، منگنز، و سرب در خاک و گیاه اندازه­گیری گردید، سپس شاخص جذب محاسبه شد. نتایج نشان داد وزن تر و خشک نهال خرما در تیمار کاشت خرما و گیاهان زراعی بیشتر از کاشت خرما به تنهایی بود. غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندام هوائی و ریشه نخل خرما اختلاف معنی­داری بین تیمارهای مختلف نشان نداد.آفتابگردان و یونجه کاشت شده به تنهائی بالاترین و پائین­ترین شاخص جذب سرب را داشتند. یونجه کاشت شده با خرما بالاترین فاکتور انتقال سرب را در بین تیمارها به خود اختصاص داد یعنی زمانی که یونجه به همراه خرما کشت شود می تواند نسبت به سایر تیمارها مقدار سرب بیشتری را از ریشه به اندام­های هوایی منتقل نماید.   [۱]. Phytoremediation

استخراج گیاهی, فاکتور انتقال, شاخص جذب