مائده بازرگان - دانشجوی دکتری روان شناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
اکرم دهقانی چم پیری - استادیار گروه روانشناسی دانشکده علوم انسانی واحد نجف آباد
زهره رئیسی - استادیار گروه روانشناسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

بهبود ظرفیت های کودکان برای مقابله کارآمد با پیامدهای طلاق مورد نظر است. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی برنامه آموزشی رفتار با کودکان طلاق ویژه مادر و برنامه مداخله ویژه کودکان طلاق بر تاب آوری کودکان طلاق انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه بود. از مادران مطلقه مراجعه کننده به کلنیکی در شهر تهران جهت آموزش فرزندپروری در سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۵ نفر از آنها به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ۱۵ کودک در گروه مداخله برنامه ویژه کودکان طلاق، ۱۵ مادر در برنامه آموزشی رفتار با کودکان طلاق ویژه مادر و ۱۵ مادر در گروه کنترل حضور داشتند. ابزار پژوهش شامل مقیاس تاب آوری انگار و لینبرگ بود. مداخله ویژه مادران به مدت ۱۲ جلسه ۴۵ دقیقه ای و برنامه مداخله ویژه کودکان در ۱۵ جلسه ۴۵ دقیقه ای اجرا شد. گروه کنترل در مدت اجرای پژوهش هیج مداخله ای دریافت نکرد. از تحلیل واریانس آمیخته برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو مداخله بر دو مولفه تاب آوری (فرد و رابطه با مراقبان) اثربخشی معنادار و پایداری دارند، ولی بر مولفه زمینه تاب آوری اثربخشی معناداری ندارند. همچنین نتایج حاکی از عدم تفاوت معنادار در اثربخشی دو مداخله بود. نتیجه پژوهش بیانگر این بود که با مشارکت مادر یا کودکان در مداخله طلاق می توان در جهت بهبود تاب آوری کودکان طلاق اقدام کرد.

برنامه آموزشی رفتار با کودکان طلاق ویژه مادر, برنامه مداخله ویژه کودکان طلاق, تاب آوری