بررسی اثرات هیدرولوژیکی سدها و بندهای احداث شده بر روی رودخانه های قمرود و قره چای بر منطقه قم

بیشتر شهرها و استان هایی که در پایاب رودخانه ها قرار دارند، درگیر مسائل و مشکلات اثرات هیدرولوژیک ناشی از احداث سدها و بندهای ذخیره ای و کنترلی در بالا دست رودخانه ها می باشند. رشد جمعیت و رقابت های استانی، ایناثرات را بیشتر تشدید می کند. شدت این آثار به مرور زمان افزایش می یابد. به همین دلیل برای غلبه بر مشکلات هیدرولوژیک حاصل از احداث سدها در سرآب ها نیاز به اصلاح روش های گذشته و بازبینی در محاسبات می باشد و بهطور کلی نیاز به مدیریت فرا منطقه ای و به اصطلاح مدیریت یکپارچه می باشد. همچنین در هنگام مطالعه اثرات هیدرولوژیکی باید جمیع دلایل مثبت و منفی را با هم مقایسه نمود ) در این مورد می توان به احداث سد 15 خرداد اشاره نمود که مطمئنا با تامین آب شرب شهر قم مشکل بزرگی را حل نموده است( . در همین راستا، داده های کمی و کیفی آب زیرزمینی و سطحی و همچنین اطلاعات زمین شناسی، هیدرولوژیک و سایر نقشه های مورد نیاز درحوضه های رودخانه های منتهی به استان قم جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس اطلاعات مذکور به صورت دوره های قبل و بعد از احداث سدها و بندها )سال 74-73 مورد تحلیل و بررسی قرارگرفت و اثرات هریک از پارامترهای مورد نظر برآورد گردید. این تحلیل ها نشان داد بیشترین اثرات هیدرولوژیک در استان قم بر اثر ایجاد سدهای آغچه، وفرنق، بند های انحرافی و تا حدودی 51 خرداد، برداشت توسط نهرها، بند های بر روی رودخانه قمرود وسدها و بندهای الغدیر ساوه و افزایش مخزن سد اکباتان و ایجاد بندهای دیگر بر روی رودخانه قره چای، مربوط به تغییرات کیفی وکمی آب های زیرزمینی است که می توان آثار آن را به صورت افت سطح آب زیرزمینی، کاهش کیفیتو پیشروی آب شور مشاهده نمود. در بررسی بعضی از عوامل هیدرولوژیک چندین پارامتر دخالت دارند که احداث بندها و سدها در بالادست رودخانه نیز یکی از عوامل مذکور می باشد. تغییر اندازه دریاچه نمک که به عنوان خروجیرودخانه های قره چای و قمرود شناخت می شود، با استفاده از تصاویر ماهواره ای مورد سنجش قرار گرفت. صحت هریک از عوامل بررسی شده به راحتی با توجه به ادامه روند تاثیرات، قابل ردیابی و صحت سنجی است

کلیدواژه ها:

آب های زیرزمینی ، سد ، قره چای ، قمرود ، هیدرولوژیک