وضعیت اجرای طرح "نظام ارجاع و پزشک خانواده" از دیدگاه ارائه دهندگان خدمات

در سال ۱۳۸۴ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت رفاه و سازمان بیمه خدمات درمانی اصلاحاتی را تحت عنوان «طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده» در سیستم ارائه خدمات بهداشتی کشور مستقر نمودند. این طرح در این مرحله برای تمام روستاهای کشور و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت اجرا شد. سیستم عقد و اجرای قراردادها (یا احکام) در رابطه با ارائه دهندگان خدمات، نقش بارزی در استمرار اجرای طرح دارد. و وضعیت ارائه آموزش برنامه پزشک خانواده در ارتقای عملکرد پزشکان و ماماهای شاغل در این طرح نقش به سزایی دارد. این مقاله به بیان وضعیت موارد ذکر شده از دیدگاه ارائه دهندگان خدمات شامل پزشکان و ماماها پرداخته است. نوع این مطالعه مقطعی (Cross – sectional) بوده و در سطح کشور انجام شده است. افراد مورد مطالعه شامل ۱۷۸۰ پزشک و ۱۷۷۲ ماما بودند. حدود ۶۰ درصد پزشکان و همین حدود ماماها در مراکز روستایی ارائه خدمت کردند. یافته ها نشان داد که به حدود۶۲ درصد پزشکان و ۷۲ درصد از ماماهای مورد مطالعه، قرارداد یا حکم حقوقی تحویل داده شده بود. تنها ۴۷ درصد پزشکان و ۵۸ درصد از ماماهای مورد مطالعه ذکر نمودند که میزان دریافتی آنان مطابق قرارداد است و فقط ۲۰ درصد پزشکان و ۳۲ درصد از ماماها زمان پرداخت را مطابق قرارداد ذکر نموده اند. حدود ۱۵درصد پزشکان و ماماهای ارائه دهنده خدمات هیچگونه آموزشی نداشته اند و سایرین نیز غالبا در ضمن خدمت آموزشهایی در این زمینه داشتند. حدود ۸۰ درصد پزشکان و حدود ۷۶ درصد ماماهای مورد مطالعه شرح وظایف خود را مشخص ذکر نموده اند. کمتر از ۶۰ درصد پزشکان و ۴۱ درصد از ماماهای مورد مطالعه برنامه مکتوب را در اختیار داشتند. به نظر می رسد ارائه مداخلات و اجرای آن در زمینه بهبود شرایط عقد قرارداد با ارائه دهندگان خدمات و نیز ارتقای آموزشی آنان از ضروریات تداوم برنامه پزشک خانواده است.

کلیدواژه ها:

Family physician ، referral system ، midwife ، contract ، training ، طرح پزشک خانواده ، نظام ارجاع ، قرارداد ، پزشک ، ماما ، آموزش