سید علی رضا مسعودی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج – ایران
عبدالمجید لیاقت - استاد گروه آبیاری وآبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج - ایران

باتوجه به نقش و اهمیت زهکش های زیرزمینی در کنترل سطح آب زیرزمینی، تحقیقات وسیعی برای یافتن راه حل های جدید و اقتصادی تر در حال اجراست. در مناطق شمالی کشور که به کشت شالیزاری اختصاص دارند، به دلیل غرقاب بودن اراضی و نداشتن سیستم های زهکشی، معمولا کشت دوم امکان پذیر نیست. شاید یکی از دلایل توسعه نیافتگی سیستم های زهکشی در منطقه، نبود پوشش های شن و ماسه و گاه دور بودن محل قرضه ها از محل اجرای طرح باشد. از طرفی پوسته برنج به عنوان ضایعات تولید برنج در منطقه به اندازه کافی وجود دارد و تولید آن در کشور حدود ۶۰۰ هزار تن در سال است. با توجه به هدایت هیدرولیکی مناسب پوسته برنج، می توان از این مواد در زمینه زهکشی استفاده کرد. موضوع این تحقیق، بررسی امکان استفاده از پوسته برنج به جای لوله زهکش و فیلتر شن و ماسه است. آزمایش ها در یک مدل فیزیکی اجرا شد و مقادیر حداکثر دبی خروجی در دو حالت تیمار شاهد و تراشه پوسته برنج به ترتیب ۱۳/۰ و ۱۲/۰ لیتر بر ثانیه و ضریب عکس العمل به ترتیب ۹۳۷/۸ و ۸۹۹/۹ بر روز به دست آمد. نتایج حاکی از عملکرد خوب پوسته برنج در کاهش سطح ایستابی و تامین نیازهای زهکشی است.  

پوسته برنج, پوشش شن و ماسه, زهکشی, ضریب عکس العمل, مدل فیزیکی, هدایت هیدرولیکی